De mens als homo cooperans

Recensie: Waarom werken we zo hard?

Waartoe is onze economie op aarde? Op deze fundamentele vraag probeert Govert Buijs, bijzonder hoogleraar Politieke Filosofie en Levensbeschouwing aan de Vrije Universiteit, een antwoord te vinden. De reden voor deze zoektocht is Buijs’ overtuiging dat onze samenleving momenteel wordt overheerst door het misplaatste beeld van de economie als een soort arena, waarin ieder individu ongeremd zijn eigenbelang moet nastreven. Dit beeld heeft er volgens Buijs niet alleen toe geleid dat we momenteel kampen met een enorm klimaatprobleem, stagnerende lonen en een ‘burn-out-epidemie’, maar het botst ook met wat volgens hem de essentie van ons mens-zijn is.

Aan de hand van allerlei biologische en antropologische inzichten en een groot aantal filosofen gaat hij daarom op zoek naar een alternatieve visie op de economie die hier beter op aansluit. Hoewel de lollige schrijfstijl af en toe wat vermoeiend kan zijn, is deze zoektocht zeer de moeite waard. Anders dan het gemiddelde economieboek ons leert, laat Buijs overtuigend zien dat economische vooruitgang niet wordt gedreven door de menselijke drang naar behoeftebevrediging, maar juist door de drang naar samenwerking, creativiteit en erkenning. De mens is, met andere woorden, geen homo economicus maar een homo cooperans. Volgend op dit fundamentele inzicht doet Buijs in het laatste deel een reeks voorstellen voor een overgang naar een ‘economie van de vreugde’, waarin de economie de mens dient in plaats van andersom. Een aanrader voor iedereen die nadenkt over een nieuwe inrichting van onze economie.

Waarom werken we zo hard? Op weg naar een economie van de vreugde
Govert Buijs Boom uitgevers Amsterdam, 2019

Dit artikel staat in het hefstnummer van tijdschrift de Helling. Altijd de nieuwste artikelen lezen? Sluit een abonnement af.