Reactie op visie Europa
GroenLinks staat voor een radicale verandering van het Europese beleid en niet voor terugtrekkende bewegingen en een grotere afstand tot de EU. Oplossingen voor de crisis zijn te vinden in een radicale verandering van het Europese beleid, niet in het terughalen van bevoegdheden. “De bevoegdhedenexercitie vindt plaats op een rechts speelveld. Vooral de meest kwetsbare Europeanen hebben er wat bij te verliezen”, schrijven de Europarlementariërs van GroenLinks in hun essay.
In het belang van mens en milieu moet de macht verlegd worden naar de Europese burgers. Nu profiteren vooral de grote bedrijven, de banken en de rijken die door belastingontduiking miljarden vergaren terwijl overheden in alle landen strenge bezuinigingen doorvoeren. GroenLinks komt met een aantal concrete, haalbare voorstellen om deze trend te keren. Voor een ander financieel en economisch beleid in Europa, een effectievere energiepolitiek en een versterking van grondrechten in overeenstemming met Europese waarden.
De koers die GroenLinks in dit stuk uiteenzet verdient alle steun en geeft een goed uitgangspunt om volgend jaar bij de verkiezingen veel groene en linkse kiezers terug te winnen. Lastig wordt het wel gezien het feit dat 'Europa' in Nederland de afgelopen jaren in een negatief frame terechtgekomen is waarvoor ook onze kiezersaanhang niet ongevoelig is. “We moeten de internationale samenwerking versterken”, zeggen onze Europese Europarlementariërs nu. “Méér Europa, daar komen we rond voor uit.”
Ik ben het met hen eens, maar we zullen aan de hand van hun voorstellen wel goed duidelijk moeten maken dat met dit ‘meer’ beslist niet ‘meer van hetzelfde’ is bedoeld. Het gaat er natuurlijk vooral om dat we als GroenLinks bepaalde doelen hebben, zoals een groene economie en solidariteit, die een ander Europa noodzakelijk maken. Dat andere Europa vereist inderdaad een versterkte Europese samenwerking. Maar de EU is slechts een middel. Het debat over Europa moet gaan over de doelen die we willen bereiken en we moeten voorkomen dat het blijft steken in klaagzangen over de middelen (de onvolkomenheden van de Brusselse bureaucratie).
Politiek Europa
Om de Europese weg naar een betere verdeling van de welvaart, werkgelegenheid, een eerlijker belastingstelsel, voedselveiligheid, biodiversiteit, schone energie, privacy en nog veel meer in beeld te brengen hebben we wel een andere invalshoek nodig dan de favoriete benadering van de meeste politici en media. Europa wordt namelijk in het dominante frame - zie de discussie over bevoegdheden- nog steeds ten onrechte gezet tegenover Nederland. Dat is een ongelukkige verdraaiing van de werkelijkheid waar kiezers weinig mee opschieten.
Nederland is hoe dan ook deel van Europa. Tegenover elkaar staan, zowel nationaal als in de EU, politieke partijen met verschillende visies op de samenleving en verschillende prioriteiten voor het beleid. Die verschillen moeten komend voorjaar helder zijn voor de kiezer. Wat willen wij als GroenLinks, en wat moet er daarom in Europa veranderen? Als je het verhaal in die volgorde vertelt valt 'méér Europa' goed uit te leggen.
In een debat over politieke keuzes in Europa zullen Europese politieke partijen zich meer moeten profileren. Nu domineert het landenframe: Nederland wil zus, Frankrijk wil zo en Griekenland zijn we liever kwijt dan rijk. De keuze tussen een puur neoliberale politiek en een meer sociaal en groen alternatief blijft zo verborgen achter vage 'nationale belangen' die voor niets anders staan dan belangen van een zittende regering. Als we dit 'eigen-land-eerst'-denken te boven willen komen moeten we de aandacht verleggen naar Europabrede politieke stromingen.
De Europese Groenen, nu nog de vierde stroming in het Europese Parlement, hebben bewezen eendrachtig te kunnen samenwerken aan een groen en sociaal Europa. In Macht pakken met Europa mis ik helaas het belang van die samenwerking. Als samenwerking in Europa zo belangrijk is om onze doelen te bereiken, dan is de eerste opgave politieke samenwerking over grenzen heen. En die moet je dan ook zonder reserves in beeld brengen.
Dat maakt ook GroenLinks veel sterker. Macht pak je immers door samenwerking. Onmachtgevoelens over verandering van de koers in Europa zullen blijven bestaan als je niet verder kijkt dan Nederland. Die gevoelens stralen af op GroenLinks als we de partij niet consequent samen met de Europese Groenen in beeld brengen.