Terugkijken
Kijk de Gaialezing 2023 van Kate Raworth, de paneldiscussie en uitreiking van de Gaia-essayprijs hier terug.
Het donutmodel leert ons hoe we welzijn voor eenieder kunnen realiseren binnen planetaire grenzen. In haar lezing liet Raworth zien hoe dit model op vele plekken in de wereld burgers en overheden geïnspireerd heeft om in actie te komen – van Amsterdam tot Barcelona, van Philadelphia in de Verenigde Staten tot Ipoh in Maleisië. Maar er is nog geen enkel land dat zowel het sociale fundament (de binnenste ring van de donut) als het ecologisch plafond (de buitenste ring) respecteert. De donuteconomie is werk in uitvoering. Nederland heeft het sociale fundament redelijk op orde, volgens internationale standaarden, maar overschrijdt niet minder dan vijf planetaire grenzen, waaronder die voor CO2 en stikstof.
Zolang de economie in rijke landen als Nederland maar blijft groeien, is het haast onmogelijk om binnen de ringen van de donut te geraken. We moeten dus kritisch kijken naar de drijfveren voor economische groei. Raworth benoemde er acht. Deze zijn van financiële, sociale en politieke aard. Voor elk van deze drijfveren schetste zij een alternatief. Zo kan het bedrijfsmodel dat zich richt op het maximaliseren van de opbrengsten voor aandeelhouders worden afgelost door een model waarin werknemers en andere stakeholders de baas zijn. Het streven van politici om 'de taart te vergroten' door middel van economische groei moet plaatsmaken voor echte herverdeling van welvaart. Een gezonde economie hoeft niet te groeien, maar dient mensen en ecosystemen te doen gedijen.
Paul Schenderling (auteur Er is leven na de groei), Yasmin Ait Abderrahman (voorzitter FNV Young & United) en Senna Maatoug (Tweede Kamerlid GroenLinks) reageerden op de lezing van Raworth. Onder leiding van presentator Eveline van Rijswijk ontstond een levendige gesprek met Raworth en de zaal, in een mix van Nederlands en Engels. Uiteraard bleef de Nederlandse stikstofcrisis – feitelijk een biodiversiteitscrisis – niet ongenoemd. "Dit is het begin van een tijdperk waarin we de planetaire grenzen echt gaan voelen", aldus Raworth.
Tot slot maakte juryvoorzitter Daan Roovers de winnaar van de Gaia-essaywedstrijd 2023 bekend: Jolijn Hooghwinkel. In haar essay neemt zij de lezer mee naar de democratische, duurzame en rechtvaardige donuteconomie van de toekomst.
Met de Gaialezing wil Wetenschappelijk Bureau GroenLinks een jaarlijkse traditie vestigen. De term Gaia verwijst naar de verwevenheid van mens, natuur en aarde. De ecologische crisis vraagt om een nieuwe verhouding tot de natuur en om een ander economisch systeem dat een fatsoenlijk en zinvol bestaan biedt aan eenieder binnen de grenzen van de draagkracht van de aarde.
Gaialezing en -essaywedstrijd 2022
De eerste Gaialezing werd op 9 juni 2022 verzorgd door schrijver David Van Reybrouck. Hij zette uiteen hoe burgers kunnen bijdragen aan een ambitieus klimaatbeleid en een ander economisch systeem. Tevens werden de prijzen van de Gaia-essaywedstrijd uitgereikt. GroenLinks-aanvoerder Jesse Klaver sprak het slotwoord.
Van Reybrouck sprak over het temmen van het ongebreidelde kapitalisme. Hij pleitte voor burgerberaden en individuele emissierechten. De lezing werd gevolgd door een panelgesprek met Van Reybrouck, schrijfster-filosofe Joke Hermsen, Tweede Kamerlid Senna Maatoug en Eerste Kamerlid Ferd Crone. Het gesprek werd geleid door Kristof Calvo, Belgisch Kamerlid en fellow van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.
Bram van Ojik, oud-partijleider van GroenLinks, reikte namens de jury de prijzen van de Gaia-essaywedstrijd 2022 uit. De Jongerenprijs ging naar Stan van Schadewijk, de Grote Prijs naar het Vlaamse auteursduo Sara Van Rompaey en Seppe De Meulder.
De avond werd afgesloten met speeches van GroenLinks-aanvoerder Jesse Klaver en Noortje Thijssen, directeur van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.
Terugkijken
Kijk de Gaialezing 2022 van David Van Reybrouck, de prijsuitreiking van de Gaia-essaywedstrijd, de speech van Jesse Klaver en de rest van de avond hier terug.
Blijf op de hoogte
Wil je op de hoogte blijven van de activiteiten van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks? Abonneer je dan op de nieuwsbrief.