Het verkiezingsprogramma van de PVV is interessante leesstof. Snelle taal, prikkelend geschreven. Op sommige punten na vooral een rechts-conservatief programma. Daar kun je het mee eens of oneens zijn, maar het is in elk geval een duidelijk verhaal. Een minimale overheid, strengere straffen, minder ruimte voor migranten, einde aan de ontwikkelingshulp, uit de Euro en de Europese unie en geen aandacht voor duurzaamheid.
Coalitiepolitiek
Het mag duidelijk zijn dat het mijn programma niet is. Het is (gelukkig) ook niet een programma dat kan worden verwezenlijkt: tijdens de gedoogcoalitie konden slechts enkele symbolische onderdelen worden verzilverd en die worden nu weer deels teruggedraaid.
Zo gaat dat in een coalitiepolitiek. Geen enkele partij haalt de meerderheid en dus moet je altijd onderhandelen met anderen. Dat leidt tot compromissen en het helpt vaak om de scherpste kantjes van de politieke programma's af te slijpen.
We hoeven ons dus ook bij het nieuwe PVV-programma misschien niet zoveel zorgen te maken. De kans dat VVD en CDA nogmaals in een gedoogconstructie stappen is klein. Daarvoor zijn de gevolgen voor hun geloofwaardigheid te groot. Het liberale gezicht van de VVD en het sociaal-humane gezicht van het CDA hebben wel krassen opgelopen.
Aantasting
Toch is dat geen reden opgelucht terug te kijken naar een gelukkig voorbije periode. Niet alleen blijft het risico bestaan dat er toch iemand met ze in zee wil als de macht maar voldoende lonkt. Veel ernstiger is dat we te maken hebben met een sluipende aantasting van onze democratische rechtstaat en de gevolgen daarvan zijn nog niet weggenomen.
Het grote probleem van de PVV ligt niet in haar (a)sociale, (anti-)Europese of conservatieve standpunten. Het grote probleem ligt erin dat ze parasiteert op de rechtstaat en deze daarmee in het hart aantast. Parasiteren: dat wil zeggen dat ze zichzelf ten koste van de rechtstaat in standhoudt en vermenigvuldigt. Dat maakt ook het nieuwe PVV-programma weer voluit zichtbaar.
Ja, ze houdt zich aan de spelregels van de democratie. De parlementariërs zijn keurig volgens de regels gekozen en vertegenwoordigen dan ook een grote groep kiezers.
Democratie
Ook in het parlement houdt men zich misschien niet altijd aan de gewoonten en de vertrouwde vormen, maar wel aan de formele regels. Die zoeken ze zelfs op als ze daarmee iets kunnen winnen – zie de ESM-debatten. Inderdaad, de PVV functioneert in het hart van de democratische rechtstaat en beroept zich terecht op de vrijheden en zekerheden die daarbij horen.
Maar ondertussen ondermijnt ze diezelfde rechtstaat omdat ze de kernwaarden aantast. Ze bestrijdt artikel 1 van de grondwet, het hart van de grondrechten. Ze beledigt naar hartenlust mensen met een andere afkomst en pleit voor discriminatie op grond van religie en etniciteit.
Onder het mom van "de problemen benoemen" zet ze groepen mensen tegen elkaar op, versterkt ze de onvrede en breekt ze de godsdienstvrijheid en de vrijheid van meningsuiting selectief af. Daarbij wakkert ze voortdurend het wantrouwen aan tegenover de overheid en de rechtspraak.
Kernwaarden
Dat vind ik een typisch voorbeeld van parasiteren: Met behulp van de structuren van de democratische rechtstaat bestrijdt de PVV diens kernwaarden. Het hart van de rechtstaat is namelijk een betrouwbare overheid die gebonden is aan de wet en alle burgers gelijk behandelt. Die geen onderscheid maakt tussen mensen met een verschillende afkomst of geloof.
En daarom is de kern van democratie niet de macht van de meerderheid maar de bescherming van de minderheid. Niet anderen dwingen zich aan te passen aan de dominante eigen groep, maar ruimte maken voor verschil.
Democratie en tolerantie horen bij elkaar. Het wezenlijke democratische tekort van de PVV is niet dat het een partij is zonder leden maar dat ze de democratie misbruikt om de rechtstaat te ondermijnen