Een korte geschiedenis van de GroenLinks Jongeren
Net als GroenLinks is DWARS gevormd als een fusie. GroenLinks is opgericht door de communistische emancipatiepartij CPN, de linkse dissidentenpartij PSP, de groene partij met regeringservaring PPR en de progressief-Christelijke getuigenispartij EVP. Slechts twee van deze partijen hadden formeel een jongerenorganisaties: Pacifistisch Socialistische jongerengroepen en de Politieke Partij Radicalen jongeren.
De twee organisaties verschilden sterk van elkaar: de PSjg was een onderdeel van de kraakbeweging: radikaal, aktivisties en anarchisties. De PSjg was een ontmoetingsplek voor activisten tussen demonstraties door. De leden hadden weinig met parlementaire politiek: sommige leden stemden niet of blanco.
De PSjg had een dwarse houding: ze noemen zich 'puberaal socialistisch'. Voor hen was de vorming van GroenLinks een brug te ver. De PSP was voor de meeste nog wel acceptabel: de zeer linkse socialistische partij had een clean hands, no compromise-houding. Maar GroenLinks was erop gericht regeringsverantwoordelijkheid te te krijgen met een gematigder programma.
De PPRj was veel parlementairder gericht. De leden waren studentikoos, jasje-dasje en tikje braaf. Ze wilden zo snel mogelijk een politieke carrière. De PPRj was parlementje spelen: politieke ervaring opdoen, moties schrijven, wijzigingsvoorstellen afwijzen omdat ze buiten de orde van de vergadering lagen. Dat werk. De hele PPRj kan je samenvatten met een beeld: Ad Melkert was lid van de PPRj. De PPR-jongeren volgden hun moederpartij. Zij zagen wel wat in de vorming van GroenLinks.
Onder druk van GroenLinks en het ministerie richtten de PSjg en de PPRj samen DWARS op. Er was een felle discussie over de naam: de PPRjongeren stelden 'GroenLinkse Jongeren' voor. De PSjg'ers stelden de naam 'de spin die vanuit de linkerhoek de kamer in kijkt' voor. Dit was niet zozeer een serieuze optie, maar bedoeld om het proces te traineren. Geen van beide namen vond een meerderheid.
Uiteindelijk scheen de voorzitter van de vergadering op tafel te zijn gesprongen en te hebben geroepen: 'Nu stoppen, dwarskoppen.' En daarmee was de naam gevonden: DWARS, GroenLinks jongeren. Dit was een compromis tussen de dwarse PSjg'ers en de GroenLinksgezinde PPR-jongeren.
Het waren de radikale PSjg'ers, die tegen de vorming van DWARS waren, die de macht binnen DWARS in handen kregen. Kenmerkend was de reactie van DWARS op de verkiezing van Paul Rosenmöller tot meest populaire politicus onder de jeugd: 'Paul Rosenmöller jongerenidool? Nou bij ons valt dat wel mee. We zijn dan wel de jongerenorganisatie van GroenLinks maar dat betekent niet dat we iedere GroenLinkser zomaar geweldig vinden.'
DWARS is net als de PSjg activistisch ingesteld: in 1995 organiseert DWARS een blokkade van de Shell Laboratoriums in Amsterdam uit verzet tegen de dumping van het boorplatform de Brent Spar. 11 dagen later biedt DWARS 2000 handtekeningen aan aan de Franse consul uit protest tegen de voorgenomen Franse kernproeven op Mururoa.
In 1995 wordt de Pargo opgericht, het 'parlementaire groepje' van DWARS dat zich op een ludieke manier bezighoudt met de koers van GroenLinks. Ze houdt een van haar eerste vergaderingen op het strand van Zandvoort. DWARS is kritisch over GroenLinks: het nieuwe verkiezingsprogramma zou niet links genoeg zou zijn. Jasper Kenter, DWARS-coordinator noemt DWARS 'de luis in de pels.' In 1999 richt DWARS een schaduwfractie op om de Tweede Kamerleden van GroenLinks kritisch te volgen.
DWARS begint zich steeds meer met GroenLinks te bemoeien. Ze is daar nog best succesvol in. Als de GroenLinks Tweede Kamerfractie in 2001, na de aanslagen van 11 September, de Amerikaanse bombardementen in Afghanistan steunt, organiseert DWARS het verzet binnen GroenLinks. Een petitie die getekend is door een groot aantal GroenLinks leden, dwingt de fractie haar standpunt in te trekken. Rosalie Smit, woordvoerder van DWARS: 'De Tweede Kamerfractie is een beetje naïef geweest.'
Het beeld van DWARS begint te veranderen. Diana de Wolff, GroenLinks senator zegt in begin 2003 over DWARS: ''DWARS bestaat zonder uitzondering uit ideale schoonzonen (m/v), wier eisen niet verder strekken dan een glaasje biokarnemelk op partijcongressen en die vooral heel snel zelf Kamerlid willen worden.' Of dit beeld helemaal klopt is te betwijfelen. Eind 2003 treedt Rutger den Dool, algemeen coördinator van DWARS af, nadat hij in het NRC Handelsblad heeft gezegd: 'Nertsen bevrijden of een vrachtwagen met nertsenhuid in brand steken vind ik in principe goede acties.'
Pas met het vertrek van Den Dool, staat een nieuwe generatie DWARS'ers op. Zij lijken sterk op het profiel dat de Wolff beschrijft. Ook binnen GroenLinks is een nieuwe wind gaan waaien. In een controversieel manifest Vrijheid Eerlijk Delen stellen Femke Halsema en Ineke van Gent voor om de verzorgingsstaat ingrijpend te hervormen. DWARS-woordvoerder Mieke van der Vegt steunt de lijn: 'Het doel van linkse sociale politiek moet zijn om de mogelijkheden van mensen te optimaliseren.'
DWARS stelt zich steeds minder op als luis in de pels van de Tweede Kamerfractie. Sterker nog als Krities GroenLinks opstaat om de koers van Halsema te bekritiseren, dan verdedigt DWARS de koers van Halsema. De jongerenorganisatie wordt een schild van de partijleider tegen kritiek. De talenten binnen DWARS groeien door in GroenLinks: raadsleden, statenleden, op het landelijk bureau, medewerkers van fracties, overal zijn DWARS'ers te vinden. In 2010 zet het GroenLinks-congres oud-DWARS voorzitter Jesse Klaver op nummer #7 van de GroenLinks lijst en oud-DWARS JongerenFractielid Niels van den Berge op plek #12. Jesse Klaver wordt meteen verkozen tot Kamerlid en Niels van den Berge vervangt Mariko Peters als zij op zwangerschapsverlof is.
Symbolisch voor de verandering die in de laatste jaar binnen DWARS heeft plaats gevonden, is de discussie over de naam. DWARS-voorzitter Diederik ten Cate: 'Ik denk dat het niet teveel gezegd is om te stellen dat DWARS van een ongeorganiseerde anarchistische rommel is uitgegroeid tot een moderne organisatie van progressieve jongeren met idealen en ambities.'
Ten Cate ziet wel wat in de naam 'GroenLinkse Jongeren', waarmee hij zich in de traditie van de PPRj zet en dat is deels terecht: DWARS is parlementair gericht; de jongeren maken hun politieke ambities waar; en als DWARS actie voert, dan roept ze op tot 'brave acties'. Er hangt een studentikoze sfeer op DWARS-congressen: veel ludieke moties, maar ook koortsachtige onderhandelingen over de formuleringen van 'serieuze' moties over de koers van GroenLinks.
Door de discussie over Kunduz ontstaat binnen DWARS een nieuwe conflictslijn. De steun van DWARS-bestuursleden om de civiele missie naar Kunduz te steunen, wordt door veel leden (tegen de missie) niet geaccepteerd. Hiermee komt een nieuw activistisch élan DWARS binnen. Ze nemen een grotere afstand van de GroenLinks Tweede Kamerfractie, willen dat GroenLinks een linksere koers gaat volgen en voeren vaker actie. De oude PSP-posters verschijnen steeds vaker op facebook pagina's van jonge DWARSleden.
In 1990 werd DWARS opgericht door radicale, activistische PSjg'ers en brave, parlementaire PPRj'ers. De PSjg-vleugel was jarenlang de meer dominante: er is een grote afstand tussen DWARS en GroenLinks. Zeker vanaf 1999 gaat DWARS zich meer bemoeien met GroenLinks, maar wel als luis in de pels.
Na 2003 slaat DWARS om. DWARS begint steeds meer te lijken op de PPRj: 'een club ideale schoonzonen (m/v) die vooral heel snel zelf Kamerlid willen worden'. In 2011 slaat voor het eerst de pendule de andere kant op: de nieuwe generatie DWARS'ers is voor het eerst aktivistieser en linkser dan de vorige. DWARS beweegt zich meer richting PSjg.