Maar zou het niet eigenlijk moeten gaan om de mensen in plaats van om de wijk? Wij erkennen dat in sommige wijken met veel goedkope huurwoningen vaak veel mensen bij elkaar wonen, die kampen met problemen rondom werk, inkomen, gezondheid en veiligheid. Die mensen, en niet hun wijk, moeten het uitgangspunt zijn voor het beleid. Wanneer de wijk het begin- en eindpunt van het beleid is, kunnen we net zo goed alle mensen met problemen de wijk uit gooien en er gegoede burgers voor in de plaats zetten. Probleem opgelost.
Ook de variant hiervan - spreidingsbeleid - verdunt misschien bepaalde problematiek op wijkniveau, maar verandert niets aan de individuele positie van de betrokkenen. Verdunnen is verhullen.
Om daadwerkelijk de positie van mensen in een achterstandssituatie te verbeteren, is heel wat meer nodig: een individuele benadering en een sociaal-economisch beleid gericht op toerusting en participatie. Goed onderwijs vormt daarvoor de basis; dat moet iedereen, ongeacht herkomst, sekse of sociale achtergrond, optimale kansen bieden om zich breed en maximaal te ontplooien. Werk is vervolgens dé manier om actief deel te nemen aan de samenleving en jezelf verder te ontwikkelen.
Onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau laat zien dat de mate van sociale cohesie vooral afhangt van de persoonlijke kenmerken van mensen: hoe beter zij het hebben (inkomen, gezondheid, maatschappelijke positie, toekomstperspectief), hoe meer ze zich betrokken zullen voelen bij een gemeenschap. Een geringe sociale cohesie in een wijk is dus vooral symptomatisch voor de meer fundamentele achterstand die de bewoners hebben in het onderwijs en op de arbeidsmarkt.
Projecten gericht op het vergroten van de gemeenschapszin van wijkbewoners, de spreekwoordelijke buurtbarbecues, helpen niet de sociale cohesie te verbeteren, laat staan de achterstanden van mensen op te lossen. De vele miljoenen die hieraan in het kader van het krachtwijkenbeleid worden uitgegeven, kunnen beter worden besteed aan extra leerkrachten en een intensieve persoonlijke begeleiding om mensen zonder werk aan een baan te helpen. Alleen langs die weg kan de reproductie van achterstand en armoede worden doorbroken en krijgen mensen zicht op een betere toekomst.
Verschenen in Sprank, juni 2009.