Drie Kamerleden met zes nationaliteiten aan het woord

Dit zijn zomaar enkele zinnen uit het in 2009 verschenen manifest Zeau 2001. Tofik Dibi (Tweede Kamerlid GroenLinks) en zijn vrienden deden daarin een oproep aan de politiek om de stilstand in het integratiedebat te doorbreken. Want sinds 9/11 was dat debat "een herhaling van dezelfde doembeelden zonder vooruitgang".

Vlak na het manifest dienden zich nieuwe verkiezingen aan. Sindsdien is de generatie uit Zeau 2001 goed vertegenwoordigd in de Tweede Kamerfractie van GroenLinks. Dat constateerden de Kamerleden Arjan El Fassed, Jesse Klaver en Tofik Dibi tijdens een onderonsje in een Libanees restaurant in Den Haag. Tafelgenoten Christel Kohlmann en Noortje Thijssen maakten daar een buitenonsje van.

Het zijn net Arabieren

Arjan: "Wij verpersoonlijken de unieke positie die GroenLinks heeft in het integratiedebat. Wij zijn niet van het allochtonen-zijn-zo-zielig-denken. We zijn ook niet van het hardvochtige eigen-schuld-dikke-bult-denken. GroenLinks heeft een liberale visie op integratie. In plaats van groepsdenken staat het individu centraal. Dat zijn onze broers en zussen, vaders en moeders, familie en buren. Wat ons allemaal bindt, is dat we zo verschillend zijn."

Tofik: "De nieuwe generatie laat zich dan ook niet vastpinnen in een groep. Het zijn vrijdenkers. Hebben niets met ouderwetse vragen als: 'jouw groep vraagt er toch om dat je opkomt voor je achterban?' Zowel autochtonen als de eerste generatie allochtonen – om voor het gemak maar deze noemers te gebruiken – verwachten dat wel."

Jesse vult aan: "Dat wil niet zeggen dat je achtergrond niet belangrijk is. Ik ben een Brabander en Randstedeling, van een Marokkaanse vader, een Nederlandse moeder en een Indische familie. Zonder mijn familie had ik nooit kunnen doen wat ik nu doe. Het was mijn opa die voor mij vrijheid voorleefde. Hij stapte als gelovig katholiek uit de zuil en ging over naar de CPN. Durf te dromen. Daar draait het om."

Arjan: "Ik zie veel overeenkomsten in de verschillen. Toen mijn Palestijnse vader mijn Brabantse schoonouders ontmoette zei hij: 'Het zijn net Arabieren'. Ze waren net zo gastvrij en Bourgondisch. De hang naar vrijheid heb ik meegekregen van hem én van mijn Nederlandse moeder. Die drang is niet uniek. Ik was trots op de Arabische Lente. Op die jonge generatie in spijkerbroek die de straat opging om te vechten voor haar idealen, voor vrijheid. Ze stonden op tegen de machthebbers en tegen de passiviteit van de generaties vóór hen. Onze aandacht gaat altijd uit naar de machthebbers, mensen die het voor het zeggen hebben, maar zelden hoor je daar het verhaal en de dagelijkse ervaringen van gewone mensen."

De blik naar buiten

Arjan: "Eén van mijn helden is Howard Zinn, een doorleefde non-conformist. In het boek 'A People's History of America' vertelt hij de geschiedenis niet uit het perspectief van de machthebbers. Hij geeft de gewone mensen een stem. Zo beschrijft hij hoe de Indianen Columbus zagen aankomen. Als je gewone, onzichtbare mensen volgt, kun je zien wat de werkelijke ontwikkelingen in een land zijn. Voordat de groene revolutie in Iran uitbrak kon je op straat voelen dat er iets in de lucht hing."

Tofik: "Daarom heb ik bewondering voor mensen als Lucia de B. en Ina Post. Zij zijn zo beschadigd door het systeem, maar hebben toch de kracht verzameld om zichzelf weer bij elkaar te kunnen rapen."

Een andere grote inspiratiebron van Arjan is Edward Said. Arjan: "Zijn artikel 'Permission to narrate' gaat over hoe belangrijk het is dat een ieder zijn verhaal mag vertellen. Vooroordelen brengen mensen terug tot een standaardverhaal over de eigen groep. Je moet eerst door zoveel vooroordelen heen breken voordat je gehoord en geloofd wordt."

De toestemming om je verhaal te vertellen moet je wel nemen. De vader van Arjan, de moeder van Tofik: zij vonden het eigenlijk maar niets dat hun kind zich zo kwetsbaar, zo zichtbaar maakten. Arjan: "Om discussies maar uit de weg te gaan, zei mijn vader maar dat hij Jordanië kwam. Als hij zei dat hij van Palestijnse afkomst was, moest hij eerst door allerlei vooroordelen heen, voordat hij gewoon met iemand in gesprek kwam."

Arjan: "Ook binnen de Haagse vierkante kilometer ligt alles onder een vergrootglas. Het is soms net een kosmos in zichzelf. Het is een ongezonde omgeving. Daardoor kun je aan alles gaan twijfelen. Maar het is belangrijk om dicht bij jezelf te blijven. Dat vond ik vroeger een open deur, maar nu heb ik aan den lijve ondervonden hoe Den Haag je in een harnas duwt."

Tofik: "Een eigen geluid, een eigen stijl: dat doet ertoe. Je hebt pas succes als je een resultaat behaalt en als dat ook zichtbaar is. Je moet er iets van willen maken. Net als in het gewone leven. Van links tot rechts, daar is iedereen het over eens. Goed onderwijs en een liefdevolle opvoeding zijn daarvan de pijlers."

Identity Free Politics

Arjan: "Palestijnen zeggen: onderwijs is het enige dat niet van je afgepakt kan worden. Je huis, je werk, je vrijheid: alles kan worden afgepakt. Alleen wat je hebt geleerd raak je niet zomaar weer kwijt. Via onderwijs kun je je ontworstelen aan de positie die je is toebedeeld. Het is een gedeelde ervaring van mijn eigen ouders en mijn schoonouders uit Brabant."

Jesse: "Ik heb dat bij mijn eigen moeder gezien. Ze raakte op jonge leeftijd zwanger van mij en moest al snel werken. Vorig jaar is mijn moeder alsnog afgestudeerd en nu is ze manager van een zorginstelling."

Tofik: "Onderwijs zou topprioriteit moeten zijn. Dat is waar de politiek zich veel meer mee bezig moet houden. Minder met de opvoeding, dat is geen taak voor de overheid. Het is misschien wel goed als ouders hun kinderen voorlezen, maar dat kun je vanuit Den Haag niet opleggen. De overheid kan wel duidelijk maken dat dat belangrijk is en kan ervoor zorgen dat ouders ook in staat zijn om hun kinderen voor te lezen. Het gaat erom dat je een opleiding volgt, werkt, je aan de wet houdt. De staat heeft zich al helemaal niet te bemoeien met jouw identiteit."

Arjan: "Misschien moeten we niet zozeer uitgaan van Fact Free Politics, maar van Identity Free Politics. We moeten af van het groepsdenken. Een standaardbeeld als 'Arabieren zijn niet liberaal' is misschien comfortabel voor sommigen, maar het doet geen recht aan de werkelijkheid. Breken met groepsdenken verhoudt zich ook niet met quota voor vrouwen of allochtonen, de Wet Samen en etnisch registreren."

Tofik: "Ja, de individuele vrijheid die we hier hebben, dat maakt óns Trots op Nederland."