Nieuwe Helling verschenen

Honderd jaar geleden brak er oorlog uit in Europa. Er hing spanning in de lucht, maar toch dachten velen dat militair geweld voorkomen kon worden. De wereld bevond zich immers midden in een periode van modernisering en vooruitgang? De oorlog kwam er toch en kostte ruim acht miljoen soldaten het leven. Nog eens twintig miljoen raakten gewond of voor het leven verminkt. Grote groepen burgers sloegen op de vlucht als gevolg van bombardementen en lokale moordpartijen.

In de neutrale landen Zwitserland en Nederland markeerde de Eerste Wereldoorlog het begin van een vluchtelingenbeleid dat twijfelt tussen menslievendheid en het zoveel mogelijk weren van vluchtelingen. Nog eens ontelbare burgers lieten het leven in een strijd die bekend is geworden als de eerste totalitaire oorlog, de eerste machineoorlog en de eerste wereldoorlog.

Omslag van De Helling lente 2014 over Europa 1914-2014
Omslag van de lente-editie De Helling 2014 over Europa 1914-2014

Zonder al deze gebeurtenissen was Europa niet wat het nu is. Hoe staat Europa er nu voor? Is oorlog inderdaad zo ondenkbaar geworden als de impopulariteit van de slogan ‘Nooit meer oorlog’ als motor voor Europese samenwerking doet vermoeden? Wat betekent het de Eerste Wereldoorlog te gedenken in een tijd dat nationalistisch verzet tegen Europese samenwerking opgeld doet en rechtspopulisme en intolerantie ten opzichte van minderheden het politieke tij mee hebben?

De Europese Unie kan niet alleen een economische en monetaire unie zijn, het moet ook een unie van verhalen zijn. Daarom is deze extra dikke special over Europa 1914-2014 een gezamenlijke uitgave van het Nederlandse tijdschrift de Helling, het Vlaamse tijdschrift Oikos en de Green European Journal, die een deel van de artikelen in een Engelstalig digitaal dossier publiceert. Extra aandacht wordt gegeven aan de verhalen uit Midden-Europa, dat voor vele West-Europeanen ook twintig jaar na de val van de Berlijnse muur nog grotendeels onbekend is, maar dat in 1914 het centrum van Europa vormde.

Behalve het vertellen van verhalen neemt deze special stelling tegen het nieuwe nationalisme in Europa, tegen de achtergrond van de donkere schaduw die deze manier van politiek bedrijven over ons continent geworpen heeft. Er is in de huidige situatie maar één begaanbare weg en dat is onze opvattingen van democratie en democratisering tegen het licht houden, herijken en met die inzichten verder werken aan de opbouw van een democratische Europese Unie. Het debat hierover zetten wij op 11 mei in Amsterdam voort onder de titel: Europa voorbij de natiestaat. Wij horen daar graag uw reacties.

Meer over deze special over Europa 1914-2014