Bedenker: Marij Pollux, wethouder duurzaamheid voor GroenLinks

“De actieve dorpsraad van Hout-Blerick had een groep studenten van de hogeschool Arnhem-Nijmegen al opdracht gegeven om een duurzame toekomstvisie te maken voor het dorp”, vertelt wethouder duurzaamheid Marij Pollux. “Ook is de dorpsraad samen met een basisschool aan de slag gegaan met het project Raad van Kinderen. Als gemeente wilden we graag klimaatgesprekken houden, in navolging van de landelijke Klimaattafels, om na te denken over de vraag hoe we het dorp klimaatbestendig konden houden en dit vast te leggen in lokale klimaatakkoorden – in de geest van het Parijs-akkoord. Hier was in beide stadsdelen veel enthousiasme voor.”

Het experiment

Aan de basis van de akkoorden stonden de thema’s nieuwe energie, nieuw gebruik en nieuwe natuur, vertelt Pollux. “Daarnaast wilden we elke inwoner, elk bedrijf en elke school een haakje bieden om in actie te komen. Als mensen actief zijn op één onderwerp, bijvoorbeeld energie, zijn ze eerder geneigd om ook op de andere thema’s aan de slag te gaan. Behalve de gemeente en de dorpsraad zaten onder meer een supermarkt, vrijwilligers van de groenploeg, scholen, de voetbal- en gymnastiekvereniging, de fanfare en de carnavalsvereniging aan tafel. “Die verenigingen bereikten veel meer inwoners dan wij als gemeente.”

De gemeentelijke duurzaamheidsdoelstellingen vormden het uitgangspunt voor de gesprekken. Daarnaast volgden de lokale klimaattafels zoveel mogelijk de structuur van de landelijke tafels. “Industrie hebben we niet in Hout-Blerick, maar landbouw en landgebruik zijn hier wel hele belangrijke thema’s. Net als energieverbruik natuurlijk. We hebben brainstormsessies gehouden en uit alle ideeën een aantal afspraken gedestilleerd. Dit hebben we zo concreet mogelijk opgeschreven, met daarbij antwoord op de vraag: en wie gaat dit uitvoeren? Vaak wordt automatisch naar de gemeente gekeken, maar wij willen vooral een faciliterende en activerende rol spelen.”

Dit is een greep uit de afspraken in de Akkoorden van Morgen in Hout-Blerick en Op de Heide. “We hebben alleen dingen opgenomen waarover de gesprekspartners het eens waren, maar er is heel weinig afgevallen”, vertelt Pollux.

Ook is het gelukt om de uitvoering grotendeels bij de inwoners zelf neer te leggen. “Voor het realiseren van de energiedoelstellingen worden energiecoaches opgeleid. Er zat ook een energiecoach aan tafel die heel goed thuis in duurzame aanpassingen van bestaande woningen, en de benodigde subsidies. Ook de energiecorporatie pakt een aantal taken op.”
De wethouder is erg enthousiast over dit experiment. “Het was fantastisch om te zien hoeveel enthousiasme er was en hoeveel ideeën er op tafel kwamen. We onderschatten echt de creativiteit en kennis van inwoners.”

In de uitvoering verwacht Pollux nog wel wat hobbels: “Op het gebied van financiën, wet- en regelgeving, en de vraag of we bij de uitvoering alle bewoners goed meekrijgen. De zonnepanelen op de daken zullen niet zo’n probleem zijn, maar het gebruik van deelauto’s is best een ambitieus doel. In Hout-Blerick heeft een deel van de inwoners wel drie auto’s voor de deur.”

Gemeenten die ook wijkklimaatakkoorden overwegen, adviseert Pollux om van tevoren goed na te denken over de rol en toezeggingen van de gemeente. “Het is belangrijk om vanaf het begin heel duidelijk te maken dat je als gemeente geen hoge hoed hebt waar je allerlei oplossingen uit tevoorschijn kunt toveren. Voor je het weet, heb je een lijst actiepunten die je zelf moet gaan uitvoeren. En zorg ervoor dat je niet alleen de usual suspects betrekt. Het was heel bijzonder om met de plaatselijke fanfare aan tafel te zitten om te praten over duurzaamheid.”