De bomen en het bos

Misschien kan Den Haag iets leren van de manier waarop in andere Europese hoofdsteden, zoals Berlijn, Stockholm en Brussel, politiek wordt bedreven. In een recente studie laat politicoloog Tim Mickler zien welke rechten parlementaire commissies kunnen hebben. Commissies zijn in veel parlementen de echte werkpaarden die zich voornamelijk bezighouden met het politieke handwerk: het maken van wetten en beleid.

Opvallend is hoe weinig commissies in onze Tweede Kamer te zeggen hebben over wetgeving. In veel andere landen mogen Kamercommissies wetten die de regering voorstelt zelf herschrijven, of kunnen ze beslissen over welke amendementen wordt gestemd in de plenaire vergadering.

De commissieleden nemen samen een wet onder handen zodat de tekst echt hún mening weerspiegelt. Hoe meer Kamerleden te zeggen hebben over de totstandkoming van wetten, hoe meer tijd ze besteden aan dat wetgevende werk, en hoe minder ruimte ze hebben om te focussen op scoren in de media.

De Tweede Kamer zou ook kunnen leren van het Europees Parlement - volgens sommigen het machtigste in Europa. Hier maken volksvertegenwoordigers zelf de wetten. Hier wijzen parlementaire commissies een vertegenwoordiger aan, de rapporteur, die namens hen met de nationale regeringen en de Europese Commissie onderhandelt over de tekst van een wet.

Dat is heel anders dan hoe politiek in Den Haag werkt, waar Kamerleden alleen op wetsvoorstellen van de regering reageren door te stemmen en amendementen voor te stellen.

Als we willen dat Haagse politici minder het debat voeren voor de bühne en meer voor de burgers, moeten we ervoor zorgen dat hun rol als wetgever groter wordt. Mickler toont mooi concreet aan hoe we de Kamerregels zo kunnen herzien dat onze Kamerleden meer werkpaard en minder paradepaard worden, en nog aan macht en invloed winnen ook.

Literatuur

• Mickler T, Committee Autonomy in Parliamentary Systems, Journal of Legislative Studies 23(3), 2017