Oekraïne is een land dat militair aangevallen en deels bezet werd, maar het is ook strijdtoneel. En, zoals de experts verwachten, een strijdtoneel dat lang gaat duren. Het potentiële gebied voor het strijdtoneel wordt steeds kleiner in Europa, naarmate de paraplu’s van de NAVO en de EU groter worden, maar de bitterheid van de gevechten wordt er niet minder om. De wereld kijkt toe, bang voor escalatie, niet zozeer escalatie binnen Oekraïne, maar buiten het geaccepteerde strijdtoneel.
Intussen worden de strijdende partijen beiden van wapenarsenalen voorzien. De Russen door de hoge olie- en gasprijzen en het onvermogen van Europa om snel zelfvoorzienend te zijn op dat gebied. De Oekraïners door de leverantie van steeds zwaardere wapens, met name uit de VS.
Het Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) kwam op 25 april jl. met het jaarlijkse overzicht van militaire uitgaven in de wereld. In 2021 kwamen die voor het eerst boven de twee biljoen dollar uit. Goed om te weten: een biljoen is duizend miljard.
In 2021 waren de vijf grootste spenders de VS, China, India, het Verenigd Koninkrijk en Rusland, samen goed voor 62 procent van de uitgaven. De VS richten zich steeds meer op nieuwe-generatie-(wapen)technologie. Rusland gaf in 2021 bijna 66 miljard uit aan bewapening, een stijging van 2,9 procent. Oekraïne gaf 5,9 miljard uit, sinds de Russische annexatie van de Krim een stijging van 72 procent.
Ik vrees dat ze nog lang voort kunnen op het strijdtoneel. Aanmaningen tot onderhandelingen, staakt-het-vuren en vredesbesprekingen zijn vooralsnog aan dovemansoren gericht. Om Oekraïne heen heerst een dof gevoel van onmacht. De wereld lijkt te wennen aan de symbolen van de oorlog: het legergroen, de bijbehorende taal, vrouwen op de vlucht, mannen in uniform. De symbolen van de vrede, de witte duif, het gebroken geweer, de onderhandelingstafels, zijn ver weg. De verhoging van de defensiebudgetten, de wapenleveranties… ik hoor nauwelijks kritische geluiden.
Toch moet iemand die ruimte nemen. Evenveel geld naar versterking van internationale instituties op het gebied van internationaal recht en vrede om te beginnen. Een grondige herinvestering in de VN. Opvoeren van de druk om partijen aan de onderhandelingstafels te brengen. Nee zeggen tegen die exorbitante bewapeningsuitgaven. Ook al komt je dat op hoon te staan. Het is zo moeilijk voorstelbaar deze dagen, maar zonder zachte krachten gaat het niet. Ik blijf koppig dat ene toekomstbeeld koesteren: stel je voor, het wordt oorlog en niemand gaat er heen.
