In het appartementencomplex in Amsterdam Noord waar ik woon, is het een komen en gaan van bezorgers. Ik woon op de eerste verdieping boven de ingang, dus van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zie ik alles voorbijrijden: flitsbezorgers in alle kleuren fietsen door de straat, scooters van Thuisbezorgd en Sushi Express komen met hoge snelheid aangereden, er worden kratjes uitgeladen uit Picnic-busjes en meerdere keren per dag staat een DHL-bus voor de deur.

In onze drukke levens maken we allemaal dankbaar gebruik van deze services. Toch zie ik mijn buren klagen in de buurt-Facebookgroep. Pakketjes worden niet aan de deur afgeleverd, maar liggen verdwaald in de hal bij de entree. Bezorgbussen staan met ronkende uitlaat dubbel geparkeerd. En sjezende flitsbezorgers letten niet op spelende kinderen.

Het is allemaal waar en het is allemaal vervelend. Maar wie naar de serie Bezorgd kijkt, zal een verschuiving ervaren van zorgen om het eigen ongemak naar zorgen om het welzijn van de bezorgers. De serie geeft gezicht aan de mensen die de bezorgeconomie draaiende houden: postbodes, pakketbezorgers, order pickers, chauffeurs. Je kunt ze ook Hardwerkende Nederlanders noemen, of Onmisbaren, of mensen met een cruciaal beroep. Toch krijgen ze niet de financiële waardering die ze verdienen.

Stukloon

De serie portretteert onder anderen Bram uit Uitgeest. Deze jongeman van 29 jaar stapelt noodgedwongen drie banen op elkaar. Hij staat ’s nachts om kwart over drie op om kranten te bezorgen. Daarna brengt hij de post rond. En doordeweeks van vier tot negen uur runt hij een pakket-servicepunt bij hem thuis. Maar buurtbewoners schromen niet om ook na negenen en in het weekend aan te bellen. Behulpzaam en met een gulle lach openen Bram en zijn moeder de deur op ieder tijdstip. Ze weten feilloos het juiste pakketje uit de stapels dozen in de gang en woonkamer te vissen. Ze verdienen tussen de 20 en 28 cent per opgehaald pakketje. Als ze omrekenen hoeveel ze per uur hebben verdiend, komen ze uit op 1,05 euro. Dat is een tiende van het (te lage!) minimumloon…

De verwende consument is tegenwoordig gewend om binnen twaalf uur zijn net bestelde hippe sneakers te ontvangen. De verzendkosten staan niet in verhouding tot de werkelijke kosten – al helemaal niet als we de sociale en milieukosten meerekenen. Ik wil de webwinkel niet promoten, maar een hele bekende ronselt vaste klanten door voor 0,83 cent per maand alle pakketjes gratis te laten bezorgen. De post- en bezorgdiensten maken winst door de bezorgers op te jagen en uit te knijpen.

“ Laat de consument die kiest voor het gemak van shoppen vanaf de bank de echte prijs betalen ”

De wortel van het kwaad is stukloon – het uitbetalen per pakket of maaltijd. Het zijn vooral uitzendkrachten, oproepkrachten en zelfstandigen – ofwel werkenden met de minste rechten  die hiermee te maken krijgen. Ronald Dekker, arbeidseconoom bij TNO, legt helder uit dat deze kwetsbare groep te maken heeft met inkomensonzekerheid, baanonzekerheid en in het ergste geval bestaansonzekerheid. De serie Bezorgd laat treffend zien dat de systeemwereld niet aansluit bij de dagelijkse wereld van mensen. De wetgever heeft bedacht dat een werkgever alleen stukloon mag betalen als de werkende omgerekend meer dan het minimumloon verdient. De serie toont echter aan dat dit in de praktijk een dode letter is.

Het wordt tijd om het stukloon af te schaffen. Postbodes, pakketbezorgers, order pickers en chauffeurs van de bezorgeconomie verdienen beter. Laat de consument die kiest voor het comfort van shoppen vanaf de bank de echte prijs betalen. En tegen diezelfde consument wil ik zeggen: hou op met klagen, maar wees bezorgd om de bezorgers.