Ik zag nog de gestaalde kaders van Fré Meis voor me, uit de tijd dat ik voor de PPR in de Tweede Kamer zat (1972-1975). Of de Moskou-gezindheid van Marcus Bakker, die Gortzak en de zijnen de partij uitwerkte, toen deze terecht de inval van de Sovjetunie in Hongarije (1968) bekritiseerden. Links en autoritair was voor PPR- en PSP-mensen onverenigbaar.
GroenLinks is nog steeds anti-autoritair en voorstander van de liberale democratie die voortkwam uit de Franse revolutie. Voor mij dus om die reden sympathiek. Ik heb als lid van de PvdA-fractie, eerst in de Tweede (1990-1994) en daarna in de Eerste Kamer (1995-2007) dan ook steeds goed samengewerkt met de collega's van GroenLinks. Maar dat liberale sloeg alleen op de invloed van de burger, op diens weerbaarheid en eigengereidheid, niet op het beginsel van 'laissez-faire' in de sociaal-economische verhoudingen. Daar stond en staat bij mij voorop de noodzaak van een sterke rol van de staat om de kwalijke uitwassen van het kapitalisme te beteugelen. Dat is ook de traditie van de partijen die GroenLinks hebben opgericht. Links, maar op een meer jaren-zestig-achtige manier dan de PvdA. Voor mij is de PvdA van belang omdat de sociaal-democratie steeds die rol van de staat had verdedigd. Het wordt hoog tijd dat de PvdA deze traditie weer omarmt, na het – op zich waardevolle, want CDA-beteugelende – intermezzo van Paars.
Ik ben dus voor een nauwe samenwerking van PvdA en GroenLinks. Binnen die samenwerking kan elk van beide de eigen traditie hooghouden – als het maar niet sociaal-liberaal is. Laat dat maar aan D66 over, die een goede voortzetting is van de waardevolle inbreng van de Vrijzinnig-Democratische Bond van voor 1940 (na 1945 ten dele opgegaan in PvdA, ten dele in de VVD). GroenLinks hoort bij links, bij degenen dus die de vrije krachten van de samenleving wantrouwen, omdat deze leiden tot individualisme, populisme, en najagen van economisch eigenbelang. Links is sociaal gericht, op het belang van publieke diensten in het onderwijs, de zorg, het vervoer, het woningbestand, de communicatie, de omroep en zo meer – juist omdat de publieke dienst vooral ten goede komt aan de zwaksten.
Vandaar dat voor mij de gedachte aan een sociaal-liberaal GroenLinks een gruwel is. 'Groen' is - volgens een recent artikel van de conservatieve filosoof Roger Scruton - bij rechts in betere handen dan bij links. Ik bestrijd dat, een ongebreideld kapitalisme is de ondergang van het milieu. Laat GroenLinks weer een voorname rol gaan spelen op dit vlak, dat is immers haar beeldmerk, een sterke overheid om dat milieu in bescherming te nemen. Dan kan zij in een samenwerking met de PvdA een duidelijke eigen rol spelen, zoals de PPR dat destijds ook deed. En, in de traditie van de PSP van Bram van der Lek, laat GroenLinks ijveren voor (kern)ontwapening en tegen militarisme. Dat zou mij heel blij maken.
Ik besef dat het blij maken van die sociaal-democraat Erik Jurgens niet tot de doelstellingen van GroenLinks behoort. Maar toch.