Wat een armoedig argument, 'de mensen willen het niet'. Is politiek het napapegaaien van opiniepeilingen? Politieke partijen doen de Nederlandse burgers pas echt tekort als zij hen misleiden. Meebuigen met de euroscepsis door schamele lijstjes te presenteren van taken die ze Brussel willen afnemen, zoals schoolfruit, maar ondertussen in een bijzin melden dat verdere Europese integratie nodig is voor de euro.

Vrijwel alle partijen die de euro willen behouden, van VVD tot SP, duiken weg voor de vraag welke stappen nodig zijn om de constructiefouten van de euro te repareren.

Een beter Europa

Het is deze lafhartige politiek waar mensen genoeg van krijgen. GroenLinks doet daar niet aan mee. Wij knokken voor een beter Europa, mét de euro. Het door Engelen gewraakte essay bepleit verregaande stappen, inclusief het delen van risico's. Sommige stappen vereisen wijziging van de Europese verdragen.

Die verdragswijziging willen we voorleggen aan de burgers, in een referendum. Onze inzet is duidelijk: alleen door meer Europese solidariteit te organiseren kunnen we politieke beslissingsmacht terugpakken op de speculanten, de banken, de multinationals, de belastingontduikers en de vervuilers.

Engelen doet ijverig mee aan het slopen van de solidariteit door deze af te schilderen als eenrichtingsverkeer van Noord- naar Zuid-Europa. Alsof Nederland onkwetsbaar is. Op de balansen van de Nederlandse banken staan vijfmaal zoveel schulden als we jaarlijks met z'n allen verdienen. Een Europese stroppenpot, door de banken zelf gevuld, verzekert ook ons land tegen de risico's van een opgeblazen financiële sector.

Vergeet niet dat de grootste offers voor het behoud van de euro worden gebracht door de Zuid-Europeanen. Zij krijgen de wreedste bezuinigingen voor hun kiezen, de loonsverlagingen en de ontslagen die de concurrentiekracht zouden moeten herstellen.

Die operatie is zo bruut omdat de landen met een groot exportoverschot, zoals Duitsland en Nederland, weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen voor de scheefgroei in de eurozone. Nu investeren, de koopkracht van de laagstbetaalden verbeteren zou leiden tot sneller economisch herstel, waaraan het Zuiden zich kan optrekken.

Maar juist de Duitse en Nederlandse regering hebben zo'n symmetrische aanpak van de eurocrisis taboe verklaard en de 3%-norm heilig. De boze boeman woont niet in Brussel, zoals Engelen denkt, maar in Berlijn en Den Haag. Je kunt de Europese Commissie niet verwijten dat zij de opgelegde bezuinigingsstrategie is gaan uitvoeren, wél dat zij de koers niet omgooit nu overduidelijk is dat bot bezuinigen de economie wurgt en de staatsschulden alleen maar opdrijft.

GroenLinks pleit voor oplossingen die ons samen sterker maken in de eurozone, van euro-obligaties tot het schrappen van de veto's die de aanpak van belastingontwijkende multinationals in de weg staan. Engelen daarentegen reduceert de solidariteit binnen de eurozone tot een winst- en verliesrekening. Wat profijtelijk is voor het ene land komt het andere land duur te staan.

Daarmee getuigt hij van de boekhoudersmentaliteit die hij anderen zo vaak verwijt. Het roept de vraag op wie er eigenlijk gebaat is bij zijn alternatief – de euro uit elkaar laten knallen. Kan Engelen uitleggen wat ons land te winnen heeft bij een peperdure gulden of D-mark, een inzakkende export, een stapel oninbare schulden en een EU die knock-out ligt?

De EU is een politiek project

Ik wil heel graag voorbij de winst- en verliesrekeningen, voorbij de fröbellijstjes van wat Europa wel en niet mag doen. De EU is voor mij een politiek project. Een gedurfde poging om oorlog en intimidatie tussen landen te vervangen door voortdurende onderhandelingen en grensoverschrijdende democratische besluitvorming. Een EU die deze roeping trouw blijft heeft de wereld iets te bieden.

Daarvoor ben ik in de politiek gegaan. Ik wil een wereld die rijkdom eerlijker verdeelt, zuinig omspringt met natuurlijke hulpbronnen en haar economie laat draaien op schone energie. Het cynische eigenbelang dat de internationale politiek domineert weet de EU soms te ontstijgen. Bijvoorbeeld toen zij het Kyoto Protocol voor elkaar bokste, het begin van een mondiale aanpak van klimaatverandering. Die EU wil ik vaker zien.

Ik zal niet ontkennen dat Brussel vaak zwicht voor kortzichtige lobby's. Maar het helpt niet om de aanpak van grensoverschrijdende problemen te renationaliseren. Dan wordt ons energiebeleid nog sterker gedicteerd door de fossiele lobby van Shell en Gasterra. Dat Nederland nu discussieert over 14 of 16 procent duurzame energie in 2020 is louter te danken aan Europese afspraken.

Investeren of bezuinigen? Meer of minder solidariteit? Groene energie of kolenstook? Daarover gaan de Europese verkiezingen van mei volgend jaar. GroenLinks maakt duidelijk waar zij voor kiest. Duidelijk genoeg om Engelen op de kast te jagen. Nu de andere partijen nog.

Bas Eickhout is delegatieleider van GroenLinks in het Europees Parlement. Hij is co-auteur van het essay Macht pakken met Europa. 

Een verkorte versie van dit artikel stond op 2 juli op de opiniepagina van het NRC.