Begin 2020 werd ook Nederland geconfronteerd met de komst van het nieuwe coronavirus. In een historische persconferentie op 12 maart kondigden de premier en de minister voor medische zorg de eerste landelijke coronamaatregelen aan. Evenementen werden afgelast. Wat online kon, ging online. Wie klachten had, moest thuisblijven. Kort erna volgde de eerste lockdown. Onder meer scholen, horeca en sportclubs gingen dicht. We zijn nu twee jaar en meerdere lockdowns verder. Wat zijn de lessen voor politiek en overheid?
Medio oktober stelde Maurice van den Bosch, bestuursvoorzitter van het OLVG, een vraag aan zijn LinkedIn-volgers die viraal ging op social media: “Wat vindt en doet u zelf als dit in Nederland zou gebeuren?” Premier Trudeau had net aangekondigd dat Canadese ongevaccineerde ambtenaren vanaf 15 november onbetaald op non-actief worden gezet.
Advocaten zijn gewiekste figuren die in toom gehouden moeten worden, rechters zijn 'wereldvreemd' of juist een politieke stoorzender, en officieren van justitie zijn geen magistraten meer maar crimefighters. De togadrager ligt onder vuur.
De afgelopen weken hebben Rob de Wijk, Jacob Kohnstamm en Paul Breitbarth, Victor Toom en Joseph Rammelt gereageerd op mijn opiniestuk over de opkomst van de surveillancestaat en de balans tussen misdaadbestrijding en bescherming van de privacy. Allen reageerden vanuit eigen expertise en achtergrond, wat zeer interessante en verschillende inzichten opleverde. Ik wil een paar thema's bespreken die in verschillende bijdrages terugkwamen en tot slot zal ik zelf nog een laatste duit in het zakje doen.
In haar bijdrage stelt Judith Sargentini dat er een dilemma is tussen misdaadbestrijding en privacybescherming. De onderliggende vraag is hoe misdaad kan worden bestreden zonder een alles-controlerende staat te creëren. Aan de orde is vooral de kwaliteit van data-analyse, want de kwantiteit is al geruime tijd succesvol onderwerp van debat. Schadevergoedingen lijken een goede remedie tegen willekeur van surveillance en vervolging.
Nederland zou zich moeten spiegelen aan Portugal, waar het drugsgebruik sinds 2001 is gedecriminaliseerd. Dat stelt Tweede Kamerlid Tofik Dibi.
Wet- en regelgeving is een weerbarstig onderwerp. Regels zijn handig om doelen vast te leggen. Zoals: verbod op gloeilampen. Ze zijn onhandig omdat betutteling op de loer ligt. Helmer Wieringa zoekt naar regelgeving ‘die werkt’ omdat een samenleving uitsluitend bestaat door wet- en regelgeving. Beantwoordt veerkrachtige regelgeving de roep om minder, beter, sneller of eenvoudiger regelgeving?
De rechtshandhaving verandert. In plaats van de onafhankelijke rechter zijn het steeds vaker bestuurders die wetten en regels handhaven. Wat zijn hiervan de gevolgen?
We geven in Nederland te veel uit aan ineffectieve repressie van criminaliteit. Het is echter veel beter om meer te investeren in preventie, stelt Matthijs Pontier
In zijn nieuwe boek De Nieuwe Democratie pleit Willem Schinkel voor ideologische vernieuwing van Nederland. Een welkom voornemen, maar de voorstellen die hij doet lossen de problemen die Nederland heeft niet op, sterker ze verergeren die.