Maar het verslepen van veevoer, vlees, goedkope kleding en andere consumptiegoederen veroorzaakt klimaatschade en ongelijkheid, ook in eigen land. Ons handelsbeleid is als een gouden kooi. Het zet ons vast in een situatie die economisch gunstig is maar ons desondanks geen welzijn meer brengt.

Handel is prachtig, zolang we weten waartoe die dient. Gelukkig zijn er signalen dat het denken over vrijhandel verandert. Europa voert een tarief in om klimaatvervuilende producten tegen te houden zodat de vergroening hier geen concurrentienadeel heeft. De Verenigde Staten subsidiëren de groene industrie om de transitie te versnellen.

Ook onze afhankelijkheid van grondstoffen zet aan tot anders denken. Want in een wereld met verschuivende geopolitieke verhoudingen groeit het besef dat landen met grondstoffen alleen onze handelspartner blijven als daarmee ook hun eigen bevolking profiteert. In de kern betekent dat dat ze hun eigen industrie en landbouw kunnen beschermen.

Nederland staat in een spagaat. Aan de ene kant houdt het vast aan het vrijhandelsregime van de Wereldhandelorganisatie, dat handel boven alles stelt. Aan de andere kant groeien de Nederlandse zorgen over het klimaat en mensenrechtenschendingen en is er een grote behoefte aan een groene transitie in de landbouw en de industrie. Een omslag die staatsingrijpen noodzakelijk maakt.

“ Internationale verdragen moeten gelijkwaardigheid belichamen ”

Alles wat aandacht krijgt groeit, zei managementgoeroe Peter Senge. Laten we zijn advies volgen en beginnen met energie stoppen in een nieuw systeem. Door te zorgen dat internationale verdragen gelijkwaardigheid belichamen, zodat ook onze handelspartners erop vooruitgaan. Door geen nieuwe vrijhandelsakkoorden aan te gaan die het moeilijker maken om het publiek belang boven het handelsbelang te stellen.

Iedereen die ooit in een gouden kooi heeft gezeten weet: het is niet makkelijk om door de tralies heen te breken. Je moet eerst zien dat het alternatief er is. Maar als dat eenmaal in beeld is, en je ziet het openstaande deurtje, dan is de opluchting groot.