Grondstoffenprofiel
Fosfaat is essentieel voor de productie van voedsel en kunstmest. Het is een onmisbare bouwstof voor planten, dieren en mensen. Het zit in ons DNA en in onze botten. Een volwassen mens heeft dagelijks 800 tot 1000 milligram fosfor nodig.
De industrie gebruikt fosfaat ook voor schoonmaakmiddelen, plastificering, vlamvertragers en pesticiden.
Het meeste fosfaaterts wordt gewonnen in China, de Verenigde Staten, Marokko en de Westelijke Sahara. China en de VS houden het fosfaat voornamelijk voor eigen gebruik.
De economisch winbare voorraad aan fosfaat in de grond, voor zover bekend, wordt geschat op 3.600 tot 8.000 miljoen ton. Driekwart van deze reserve bevindt zich in Marokko en de Westelijke Sahara.
Jaarlijks wordt er ongeveer veertig miljoen ton fosfaat gewonnen uit de mijnen.
De bekende fosfaatreserve gaat nog ongeveer negentig tot tweehonderd jaar mee.
In 2014 heeft de Europese Unie fosfaat opgenomen in haar lijst van twintig kritieke grondstoffen. De EU is namelijk voor 98 procent van haar fosfaatbehoefte afhankelijk van import uit een beperkt aantal landen. (Europa heeft slechts één mijn, in Finland.) Dit vormt een risico voor de leveringszekerheid, te meer omdat een belangrijke fosfaatreserve zich in betwist gebied bevindt: de door Marokko geannexeerde Westelijke Sahara.
In de landbouw, die 85 procent van het fosfaat gebruikt, is deze grondstof onvervangbaar.
Binnen de EU worden fosfaten verbannen uit wasmiddelen, om de vervuiling van het oppervlaktewater terug te dringen.
Fosfaat in dierlijke mest wordt vaak terug op het land gebracht. Het fosfaat in menselijke plas en poep gaat nog vaak verloren; in Nederland mag rioolslib vanwege verontreinigingen niet als mest worden gebruikt. Recycling van fosfaat uit menselijke uitwerpselen kan plaatsvinden door in het toilet urine apart op te vangen, door in rioolwaterzuiveringsinstallaties fosfaat terug te winnen of door het uit as te halen dat ontstaat bij de verbranding van rioolslib. Dit slib moet dan wel gescheiden worden verbrand. De teelt van zeewier kan een methode zijn om fosfaat dat is uitgespoeld naar het oppervlaktewater terug te winnen.
Altijd de nieuwste artikelen lezen? Word abonnee van tijdschrift de Helling. Je ontvangt dan vier keer per jaar het tijdschrift per post. Of kies voor het online abonnement en lees de Helling digitaal.
De Helling draagt bij aan verdieping en politieke visievorming binnen GroenLinks. Met een abonnement steun je het werk van het tijdschrift en Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.