Het dringende advies van de auteurs aan politici en bestuurders van uitvoeringsorganisaties is dan ook: ga in gesprek. Concreet: “De raadsleden en wethouders van alle Nederlandse gemeenten gaan ieder minstens eenmaal per week een dagdeel spreekuur houden in een vaste buurt of wijk.” De buurten met de meest kwetsbare groepen verdienen daarbij voorrang.

Zo’n spreekuur is tweerichtingsverkeer. Politici leren met welke problemen burgers in hun dagelijks leven kampen, en burgers leren hoe de politiek werkt en hoe zij daar invloed op kunnen uitoefenen, door samen te werken met anderen. Ook voor burgers die wél de weg weten in het woud van instituties ligt er de taak om met buren en medeburgers te praten over het samenleven. Niet louter op sociale media, maar in real life.

GroenLinks kent een mooie traditie van ‘huis-aan-huizen’, waarbij vrijwilligers langs de deuren gaan om gesprekken te voeren met bewoners. Dit essay is op te vatten als een aansporing om daar vooral mee door te gaan. En dan niet alleen in campagnetijd, maar ook tussen verkiezingen door. Niet alleen in de wijken met een hoog aandeel GroenLinks-sympathisanten, want vaak zijn dat goed opgeleide en zelfredzame burgers, maar juist in de kwetsbare buurten, waar veel mensen zo weinig vertrouwen hebben in politiek en bestuur dat zij de stembus links laten liggen.

Stemmenwinst hoeft niet het enige doel te zijn van huis-aan-huizen. Serieuze partijen hebben er belang bij dat burgers zich gehoord voelen en dat signalen over misstanden tijdig worden opgepikt door volksvertegenwoordigers.

Niet boos maar machteloos

Niet boos maar machteloos. Twintig jaar onderzoek naar de boze burger, Jelle van der Meer & Marcel Ham, uitgeverij Van Gennep, 2022