Een verkenning van de link tussen politiek en wetenschap.
In hun Six Faces of Globalization (2021) maken Anthea Robert en Nicolas Lamp duidelijk dat er in westerse samenlevingen op dit moment minstens zes verhalen circuleren over wat er de laatste decennia aan de hand is. Eens gevierd als een onstuitbare kracht die de hele wereld Westers, welvarend en liberaal zou maken, is het Grote Verhaal over globalisering in een caleidoscoop veranderd waar elke draai aan de kijker een nieuwe visie en de plot voor een ander verhaal oplevert.
In een luttel aantal maanden werd het in 2021 verschenen boek boek Free: Coming of Age at the end of history van Lea Ypi een bestseller. Het is al in veel talen vertaald, waaronder het Nederlands. Ypi doceert aan de London School of Economics en werd in Albanië geboren. Het boek gaat over haar jeugd en beschrijft hoe ze als kind in een socialistisch land opgroeit, vervolgens als puber de transformatie naar een ‘opkomende economie’ meemaakt en haar land onder leiding van economische raadgevers, geheel volgens neoliberaal recept, na heftige politieke en economische crises, in een Westerse liberale markteconomie verandert. En daarmee volgens velen het eindstadium van de geschiedenis bereikt: beter dan dat kan het niet worden.
In economische modellen wordt steevast uitgegaan van ‘nutsmaximaliserende actoren’. De modellen zijn zo abstract dat er zelden gewag wordt gemaakt van de klasse waaruit deze actoren afkomstig zijn, wat hun huidskleur is, of het om mannen, vrouwen of transgenders gaat, hoe hoog of laag ze zijn opgeleid, of tot welke generatie ze behoren. Als je daar anno 2022 rekening mee houdt, verandert economics al snel in angrynomics, aldus economen Eric Lonergan en Mark Blyth, die hun boek deze titel gaven.
Een verkenning van de link tussen politiek en wetenschap.
Inburgeren werd voor nieuwkomers vooral een kwestie van zelfredzaamheid, nadat het tweede kabinet-Rutte in 2013 een nieuwe Wet inburgering invoerde. Asielmigranten en zogeheten gezinsmigranten kregen drie jaar de tijd om de taal onder de knie te krijgen, zich te verdiepen in “Nederlandse waarden en normen” en betaald werk te vinden. Het moest goedkoop en efficiënt, zo vond de regering. Volgens wethouder Cees van Eijk werd het een ramp.
Het gele boekje is terug. Bij het halen van de eerste vaccinatie was ik het documentje, dat onderin een laadje lag, bijna vergeten. Omdat ik Janssen kreeg, moest ik voor de stempel een extra tripje maken naar de vaccinatie-hal. Het voelde goed. Mijn gele boekje herinnerde me aan mijn reizen. De eerste stempel is van 1992 – gele koorts. Ben je net als ik – wit, hoog opgeleid, rond de vijftig- dan weet je hoe belangrijk keuzevrijheid is. In ons land woedt een heftig debat over vaccineren en keuzevrijheid, maar daarover gaat deze column niet.
De keuzes die we maken bij de energietransitie hebben gevolgen voor mensen elders in de wereld, voor toekomstige generaties en voor de positie van Europa in de geopolitiek. Dat wordt duidelijk als we ons afvragen waar de metalen voor onze windturbines, zonnepanelen en elektrische voertuigen vandaan komen.
Waterstof is een onmisbare bouwsteen voor een klimaatneutrale economie. Het vormt een alternatief voor fossiele brand- en grondstoffen zoals kolen, olie en aardgas. Het vergroenen van de industrie kan niet zonder waterstof, en ook voor de scheepvaart en intercontinentale luchtvaart biedt waterstof een groen perspectief. Waterstof staat dan ook vol in de belangstelling. Het kabinet wil maar liefst tien miljard euro investeren in een Nederlandse waterstofeconomie. Helaas is het geen vaststaand gegeven dat Nederland zo snel mogelijk overstapt op waterstof die echt groen en duurzaam is. Wat is daarvoor nodig?
Cody Hochstenbach schreef een boek over de noodzaak van een nieuwe woonpolitiek. Rutte IV belooft beterschap, met Hugo de Jonge als nieuwe minister van Volkshuisvesting. Maar volgens de auteur is er nog een lange weg te gaan en moet er fors worden geïnvesteerd.