Dat hier een wereld is te winnen, bleek begin dit jaar uit het SER-advies Veelbelovend. Hierin laat het Jongerenplatform van de SER zien dat een stapeling van knelpunten bij veel jongeren leidt tot een uitgesteld leven. Vanwege hun onzekere toekomstperspectief stellen ze belangrijke mijlpalen in het leven, zoals samenwonen en kinderen, uit. Daarnaast ervaren jongeren een hoge mentale druk. Met name bij meisjes is de mentale gezondheid flink verslechterd, vulde het Sociaal en Cultureel Planbureau onlangs aan. Het SER-advies laat ook zien dat de zorgen groot zijn over trage klimaatactie. Volgens het EenVandaag Opiniepanel geven drie op de tien jongeren aan dat de klimaatcrisis een negatieve impact heeft op hun psychische welzijn.
Beter evenwicht
Het is een kwestie van solidariteit om bij politieke keuzes rekening te houden met de belangen van jongeren. Maar het is ook aan jongeren zelf om van zich te laten horen als ze verandering willen. Zoals ze nu de straat op gaan voor het klimaat of voor betaalbare woningen, kunnen ze actievoeren voor een betere vertegenwoordiging van hun belangen in het democratische proces. De Top 2000 laat zien dat collectieve actie tot verandering kan leiden.
Ik doe hier drie concrete voorstellen die zorgen voor een beter evenwicht. Ten eerste is het mogelijk om de stemgerechtigde leeftijd naar 16 jaar te verlagen. In 2019 pleitte de Raad voor het Openbaar Bestuur daar al voor. Nederland telt in totaal 396 duizend zestien- en zeventienjarigen. Mochten zij allemaal naar de stembus gaan, dan zijn zij goed voor zo’n 5,5 zetels. Een nog creatiever idee is te lezen in het paper Vergezichten over vertegenwoordiging. Op basis van de ideeën van Philippe van Parijs laten de Nederlandse politicoloog Simon Otjes en de Vlaamse politicus Kristof Calvo zien hoe een Kamer van Generaties kan werken. Het parlement wordt dan opgedeeld in kiesdistricten, die gebaseerd zijn op leeftijdscohorten. Een derde voorstel is een generatietoets, geopperd door onder meer het SER Jongerenplatform en de Nationale Jongerenraad (zie dit rapport). Dit is het minst fundamentele voorstel, maar het eenvoudigst in de uitvoering. De gedachte is dat bij nieuwe beleidsvoorstellen expliciet wordt meegewogen wat de impact is op verschillende generaties. De generatietoets is opgenomen in het coalitieakkoord van Rutte-IV, maar in de praktijk zien we er nog weinig van terug.
Rest mij jullie allemaal een goed uiteinde toe te wensen. Zet vanaf Eerste Kerstdag NPO Radio 2 aan voor de Top 2000. En luister goed hoe Goldband, Bankzitters en Silk Sonic de hitlijst bestormen.
