Toen Noach zag dat de zondvloed zou toeslaan, nam hij het besluit dat er een boot moest worden gebouwd, waarop alle dieren twee aan twee konden worden gered; dat was leiderschap. Toen de dieren op de boot zaten, zorgde hij ervoor dat de olifanten niet zagen wat de konijnen aan het doen waren; dat was management

In andere woorden: een succesvolle overheid functioneert door slim samenspel van visie en maatregelen. De overheid is méér dan een uitvoerder van politieke maatregelen; de overheid moet gedreven worden door een missie en visie. Zie hier ook het alom geprezen boek van Mariana Mazzucato The Entrepreneurial StateHierin draagt ze tal van voorbeelden aan die illustreren dat de overheid een drijvende kracht is in innovatieve ontdekkingen en maatschappelijke vooruitgang.

Voorbeelden die ze aanhaalt zijn de ontwikkeling van geneesmiddelen of de introductie van Apple’s slimme devices. Ze laat zien dat deze private innovaties er niet waren gekomen zonder publiek gefinancierd onderzoek en beleidsinterventies die commercialisering faciliteren (denk aan belastingvoordelen).  

In plaats van een overheid die surft op de golven, toont Mazzucato aan dat de overheid ook in staat is om zelf golven te creëren. Ze schrijft optimistisch ‘Bring it on!’ 

Zoals Noach anticipeerde op de zondvloed, zo moet het landsbestuur anticiperen op de crises die ons bereiken. De crises stapelen zich op. We hebben te maken met een coronacrisis, een klimaatcrisis, een biodiversiteitcrisis, een wooncrisis, een kinderopvangcrisis, etc. Het optimisme van Mazzucato zakt je toch bijna in de schoenen als je deze onvolledige opsomming leest.

“ Zoals Noach anticipeerde op de zondvloed, zo moet het landsbestuur anticiperen op de crises die ons bereiken ”

Optimisme verdampt nog meer door de realisatie dat ons nationale lot in handen is van een visieloze manager. En door de eenzijdige focus op die ene crisis, blijft de nodige aandacht en daadkracht uit voor al die anderen. Als premier Rutte en de zijnen de komende jaren slechts enkele schotten plaatsen, gaan we alsnog met z’n allen kopje onder in de zondvloed.   

Toch is er genoeg reden voor optimisme. Onze buurlanden Duitsland en België laten zien dat er plaats is voor veranderingsgezinde groene partijen in het landsbestuur. Zij krijgen de kans om het idealistische programma een stap dichterbij te brengen. Hopelijk kunnen wij als buurland daarvan profiteren?  

Maar ook in eigen land zijn er talloze voorbeelden te vinden van groene bestuurders die laten zien dat het gewenste samenspel tussen visie en maatregelen bestaat. Momenteel brengt Richard Wouters dat vanuit het Wetenschappelijk Bureau in kaart op basis van onderzoek en gesprekken.  

Het is hoopgevend dat we voor het keren van de crises niet alleen afhankelijk zijn van het nationale bestuur. Het lokale bestuur is aan zet om – in de metafoor van Noach te blijven - voldoende reddingsboten te bouwen. De gemeenteraadsverkiezingen staan voor de deur. Ik zeg: Bring it on!