Waarom hebben jullie ervoor gekozen om het boek specifiek op de jeugd te richten? 

Eline: “Eigenlijk is het een handboek voor iedereen die in actie wil komen. Het is wel geschreven om in begrijpelijke taal jongeren te helpen bij actievoeren. Het gaat over hun toekomst, dus het is essentieel dat die generatie de kans krijgt om invloed uit te oefenen op beslissingen. In de politiek zijn jongeren niet goed vertegenwoordigd. We hebben het boek geprobeerd te schrijven met iemand van 17 of 18 in ons achterhoofd die zich zorgen maakt over een van de crises, maar geen mensen in zijn omgeving heeft om daarover te praten.”

Vinden jullie het verdrietig voor jongeren dat zij in actie moeten komen omdat leiders de urgentie niet lijken te zien? 

Esther: “Ik weet niet of ik het met ze te doen heb, maar het is wel een slechte zaak. Als je jong bent, kunnen er op het moment veel dingen tegen je werken, veroorzaakt door decennialang slecht beleid. Jongeren hebben minder uitzicht op een goede vaste baan, hebben een laag salaris, krijgen een klimaatcrisis over zich heen en zitten na hun studie met een enorme studieschuld. En dan hebben we ook nog te maken met de opkomst van extreemrechts en populisme. Wat dat betreft is het niet echt een optimistische tijd om in op te groeien.”

Wat is volgens jullie de kracht van collectieve actie tegenover verandering via andere wegen?

Esther: “Verschillende vormen van activisme kunnen elkaar heel erg versterken. Wat centraal staat in ons boek is dat je moet kijken naar welke vorm van activisme het beste past bij het doel dat je wilt bereiken. De ene keer heb je een wat kleinere actie nodig om aandacht te vragen voor het klimaat; denk aan je vastplakken aan een etalage van een grote kledingketen. Vervolgens kun je een massademonstratie organiseren om te laten zien hoeveel mensen dat doel steunen. Bij de blokkade van de A12 in januari stond geen grote groep, maar de groep van sympathisanten eromheen en de media versterkten de actie.”

Wat zijn onverwachte resultaten die jullie hebben bereikt met activisme?

Esther: “Bij FNV Jong waren we bezig met het verhogen van het minimumjeugdloon. Dat was nodig omdat duizenden jongeren aan het werk waren die nauwelijks economisch zelfstandig konden zijn. We zijn met onder andere jongerenvereniging Young & United naar de aandeelhoudersvergadering van Ahold gegaan en hebben het woord gevraagd. De jongeren hebben zich daar half uitgekleed.

Het statement was natuurlijk: ‘Wij krijgen een half loon en kunnen daarom maar een half pak kopen. We worden door jullie uitgekleed.’ Uiteindelijk is de wet gewijzigd en is het minimumjeugdloon verhoogd. Als er na zo’n lange tijd van hard werken echt iets gebeurt, kun je dat toch niet helemaal geloven.”

Wat brengt het mensen om in actie te komen?

Esther: “Jongeren die in actie komen halen niet alleen iets uit het idee dat ze iets goeds doen voor de wereld, het helpt ze ook om de hoop niet te verliezen. Het is soms best zwaar om je ergens veel zorgen over te maken. Het delen van je zorgen met anderen met wie je actievoert, geeft al energie.”

Eline: “Je moet je invloed nooit onderschatten. Je hoeft echt niet morgen de grootste demonstratie van het land te organiseren, alleen al door de dialoog aan te gaan met mensen in je omgeving kun je veel betekenen. Devika Partiman, een van de geïnterviewden, wilde meer vrouwen in de politiek zien. Via een vriendin werd ze doorverwezen naar een feministisch collectief in Utrecht. Daar ontmoette ze gelijkgezinden die met haar in actie wilden komen. Geïnspireerd door Surinaamse acties roept ze met actiegroep Stem op een Vrouw kiezers op om te stemmen op een vrouw op de lijst die volgens de peilingen de Kamer niet haalt, waardoor er nu meer vrouwen in de politiek zitten. Zonder specifiek te richten op voorkeursstemmen was dat niet gebeurd.”

Hebben jullie een laatste tip voor jongeren die zich zorgen maken?

“In actie komen – op welke manier dan ook – kan helpen tegen een gevoel van machteloosheid. Je bent niet machteloos en je bent al helemaal niet machteloos als je mensen vindt met wie je samen iets neerzet. Als je je einddoel voor ogen hebt, moet je eerst haalbare concrete tussendoelen opstellen; de wereld verandert niet in één dag. Laat je inspireren door andere acties en sluit je aan bij actiegroepen die ook met jouw onderwerp bezig zijn.”