De reikwijdte van dit boek is ronduit verbluffend. Het verhaal strekt zich uit van de Mongoolse expansie en de opbouw van het Russische Rijk tot de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw, en belicht hierbij voortdurend de relatie tussen mens en natuur. Toch leest het als een trein en heeft het diepgang. Dit heeft alles te maken met de verhalende stijl van Amrith, die zijn verhaal doorspekt met historische anekdotes en literaire referenties.
Het lezen van dit boek geeft geen vrolijk gevoel. Amrith brengt namelijk aan het licht hoezeer toenemende materiële rijkdom, ecologische uitbuiting en menselijke uitbuiting met elkaar verbonden zijn – en altijd verbonden zijn geweest.
Natuurlijk is deze uitbuiting in de loop van de tijd veranderd. Europese kolonisatie en slavenhandel luidden hierin een nieuw, intenser tijdsperk in, net als de industriële revolutie. Kapitalisme en de bijbehorende mogelijkheid voor investeerders om winst te behalen uit een economische activiteit waarvan zij zelf niet of nauwelijks met de werkelijke lasten geconfronteerd worden, was de katalysator die deze intensivering mogelijk maakte.
Dwaasheid
In de epiloog bespreekt Amrith hoe we onszelf kunnen redden. De boodschap is realistisch, maar niet eenvoudig. Voor het voortbestaan van de mensheid moeten we afstand doen van ‘de dwaasheid die ons al minimaal twee eeuwen in haar greep heeft’: het idee dat menselijke ambitie boven de gezondheid van ecosystemen kan gaan.
Amrith pleit voor een nederiger houding ten opzichte van de planeet waarop we leven. Dit boek maakt de noodzaak van een systeemverandering zowel inhoudelijk als emotioneel tastbaar en is dus absoluut een aanrader.
Sunil Amrith, De brandende aarde. Hoe de mens de aarde veranderde, Athenaeum, 2024
Lees ook in deze Helling
Word vriend & ontvang De Helling
Altijd de nieuwste artikelen lezen? Als vriend van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks ontvang je 4x per jaar de Helling per post. Ook heb je bij elke nieuwe editie direct toegang tot alle Helling-artikelen op onze website.
De Helling draagt bij aan verdieping en politieke visievorming binnen GroenLinks. Met jouw vriendschap steun je het werk van het tijdschrift en Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.