Met het idee de verduurzaming voor elke huiseigenaar betaalbaar te houden heeft Amersfoort grote stappen gemaakt met de zogeheten ‘gebouwgebonden financiering’. GroenLinks-wethouder Astrid Janssen legt uit: “De deal is: een aanbieder verduurzaamt jouw huis en jij betaalt hun gedurende dertig jaar een vergoeding. Verkoop je je huis? Dan blijft die lening aan de woning vastzitten en koopt de nieuwe eigenaar de lening en verduurzamingsservice mee.”

Werkt alles naar behoren dan ben je onder de streep niet meer kwijt dan als je niet verduurzaamt, de te betalen vergoeding kan je wegstrepen met wat je maandelijks bespaart aan energiekosten. “Het fijne aan dit concept is dat het ontzorgt. Iemand neemt voor jou de verduurzaming over – inclusief toekomstig onderhoud”, zegt Janssen. “Daarbij kan zo’n serviceprovider veel goedkoper lenen, die kan groot inkopen, voor een groot aantal huishoudens tegelijk. En zo drukken we de prijs van deze verduurzaming.”

Het resultaat 

Hoewel dit experiment er dus vooralsnog eentje in wording is, heeft Amersfoort al grote stappen gezet. “Samen met de Economic Board Utrecht en de provincie Utrecht hebben we het idee vormgegeven en een vraag in de markt gezet: welke private speler wil met ons dit product gaan ontwikkelen? De nodige leningen worden alleen afgesloten als de provincie of de gemeente borg staat, voor het geval er wat mis gaat. Daarom hebben de Amersfoortse gemeenteraad en de provincie Utrecht besloten een miljoen euro aan borg beschikbaar te stellen.” Het initiatief ligt nu bij de landelijke politiek: “We zitten echt te wachten op Den Haag en een juridische innovatiestap waardoor dit alles mogelijk wordt gemaakt.”  

Volgens wethouder Astrid Janssen betreft dit een groter probleem in de groene transitie: “We hebben het bij de energietransitie altijd over innovatie maar ik ben ervan overtuigd dat deze innovatie maar heel beperkt in de techniek zit. Warmtepompen bestaan al tientallen jaren, warmtenetten nog veel langer. Het moeilijke deel van verduurzamen zit hem niet in de techniek, maar in hoe we dit alles kunnen organiseren en betaalbaar krijgen voor iedereen.”

Dit verslag van een experiment dat in de kinderschoenen staat is daarom gelijk een oproep aan politiek Den Haag om de weg vrij te maken voor lokale bestuurders om op creatieve wijze te werken aan een groene toekomst. “Er zijn nog te veel regels rondom de financiering van verduurzaming die horen bij het oude denken en het oude systeem.” En dat moet veranderen, willen we onze klimaatambities verwezenlijken.