Deze maand vindt er in Polen een nieuwe VN-klimaattop plaats. De inzet van de Poolse premier Tusk zal niet verbazen: het frustreren van een klimaatakkoord om te voorkomen dat Polen moet overstappen op schone energie. Hoe de macht van de kolenindustrie te breken? Groenen moeten een bondgenootschap sluiten in de strijd tegen het neoliberalisme en vóór een rechtvaardige energietransitie, met een onwaarschijnlijke maar cruciale groep: de mijnbouwers.
Tijdens mijn zomervakantie las ik het boek Pluche van Femke Halsema. Het boek beschrijft niet alleen haar groei naar het partijleiderschap, maar ook hoe ze probeerde GroenLinks op een moderne leest te schoeien. Minder betutteling en geitenwollensokken, meer progressiviteit. Ook Jesse Klaver wil van GroenLinks een moderne partij maken, een ‘brede volkspartij’, voor alle Nederlanders ‘die het nieuwe idealisme een kans willen geven’. Maar spelen oude reflexen GroenLinks niet teveel parten?
Houd rekening met de beleving van burgers. Alleen zo kun je voldoende draagvlak voor de energietransitie scheppen. Bij de opening van de conferentie riep landschapsarchitect Sven Stremke lokale bestuurders daartoe op. Vanuit hetzelfde perspectief richt de deelsessie over ‘ontzorgen en nivelleren’ zich op de mogelijkheden die gemeenten hebben om hun inwoners te betrekken bij de transitie en om hen zoveel mogelijk te ontzorgen.
De verantwoordelijkheid die grote multinationals nemen om ook bij hun operaties in het buitenland de mensenrechten te waarborgen is nog veel te vrijblijvend. Deze kritiek leverde GroenLinks-leider Bram van Ojik op de CEO van Shell Nederland, Dick Benschop tijdens een debat op 11 maart in Amsterdam.
Alleen ga je sneller, samen kom je verder. De energietransitie vraagt niet alleen om doortastende gemeentebesturen, maar ook om een energieke samenleving die de overgang naar schone energie aanjaagt en medevormgeeft. Energiecoöperaties zijn exponenten van die energieke samenleving. Gemeenten moeten coöperaties zien als kennispartners. Zij verdienen steun bij hun professionalisering en bij de opschaling van duurzame energieopwekking, zo concluderen de deelnemers van de deelsessie over duurzame energie.
Eén van de afspraken in het coalitieakkoord van de gemeente Venlo was om meer verantwoordelijkheid bij inwoners neer te leggen en de energietransitie van onderop te laten plaatsvinden. Het dorp Hout-Blerick pakte deze uitdaging als eerste op, later volgde de wijk Op de Heide.
Energiebeleid klinkt technisch, maar is een fascinerend domein waarin ideologie en politieke strijd direct onder het oppervlak liggen. Door de liberalisering van nutsbedrijven zijn grote energiebedrijven ontstaan, die vooral uit zijn op winst. Dankzij de openstelling van de Europese energiemarkt is hun macht gegroeid. De Europese vrije markt biedt ook de kans voor een energierevolutie, die veel makkelijker te bereiken is dan de energiebedrijven ons willen doen geloven.
Van klimaatmaatregelen tot vluchtelingenopvang: lokale veranderingen leiden niet alleen tot conflicten tussen overheid en burgers, maar ook tussen inwoners onderling – met alle gevolgen van dien voor de gemeenschap. Een gesprek is vaak lastig, en tegenstanders van veranderingen krijgen vaak ten onrechte het label ‘Nimby’ opgeplakt. Hoe kunnen lokale politici en beleidsmakers het beste omgaan met strijd in de gezamenlijke achtertuin?
De ambitieuze advocaat Roger Cox schreef geen boek, maar een pleitnota. Het onderzoek naar peak oil en klimaatverandering is inmiddels zo overtuigend dat de Nederlandse staat juridisch gehouden is de energievoorzieningen te verduurzamen.
Over verandering gesproken luidde de kop van mijn eerste voorwoord voor de Helling, in de lente van 2018. De feestvreugde over de verkiezingswinst van 2017 denderde nog na en GroenLinks stond op het punt om ook bij de gemeenteraadsverkiezingen een glansrijke overwinning te boeken.