Een handjevol supermarkten bepaalt wat we in Nederland eten en dus ook voor een flink deel hoe de voedselvoorziening er uit ziet. Van grond tot mond. Die machtsconcentratie heeft naast een enkel voordeel de nodige nadelen. Wie is er aan zet om dat te veranderen?
Om het einde van het kapitalisme voor ons te kunnen zien, hebben we andere verhalen nodig. Het dominante economische verhaal is besmeurd met ‘bloed en drek’, waar we veelal van weg kijken. In nieuwe verhalen moeten we juist kijken naar waar het pijn doet, zodat we het leed kunnen verminderen.
De EU en veel Europese landen zijn op dit moment bezig met een heroriëntatie als het gaat om de relatie met China. Lange tijd werd geloofd dat het nastreven van steeds meer economische verstrengeling met China zou leiden tot politieke liberalisering in het land. Het tegenovergestelde is echter gebleken: door onze toenemende economische afhankelijkheid van China is het steeds moeilijker geworden om op te komen voor onze eigen waarden. Ook Nederland zou nu een Chinabeleid moeten ontwikkelen waarin progressieve waarden en mensenrechten centraal staan.
Het gele boekje is terug. Bij het halen van de eerste vaccinatie was ik het documentje, dat onderin een laadje lag, bijna vergeten. Omdat ik Janssen kreeg, moest ik voor de stempel een extra tripje maken naar de vaccinatie-hal. Het voelde goed. Mijn gele boekje herinnerde me aan mijn reizen. De eerste stempel is van 1992 – gele koorts. Ben je net als ik – wit, hoog opgeleid, rond de vijftig- dan weet je hoe belangrijk keuzevrijheid is. In ons land woedt een heftig debat over vaccineren en keuzevrijheid, maar daarover gaat deze column niet.
Toen in 1989 de muur viel en het Sovjetrijk ineenstortte, heerste optimisme alom. De hele wereld zou nu liberaal en democratisch worden. Iedereen zou het beter krijgen en autocratische regimes zouden vanzelf imploderen. Geheel conform de titel van een beroemd boek werd het ‘Einde van de geschiedenis’ ingeluid. De tijd tikte weliswaar door, maar liberaal-democratische regimes hadden zowel materieel als ideëel nu definitief hun eeuwigheidswaarde aan de rest van de wereld bewezen.
Zowel de energietransitie als digitalisering vragen om schaarse metalen. Dat leidt tot ethische vragen en geopolitieke risico’s. In de publicatie 'Metalen voor een Groen en Digitaal Europa' laat Wetenschappelijk Bureau GroenLinks zien hoe we kunnen komen tot een spaarzaam, circulair gebruik van metalen en een verantwoorde winning van de metaalertsen waar we echt niet buiten kunnen.
Toekomstige handelsakkoorden moeten bijdragen aan een eerlijkere verdeling van onze welvaart en een duurzamere wereld. Een dergelijk handelsakkoord biedt niet alleen een duidelijk alternatief voor de huidige vrijhandelsagenda; het neemt ook wind uit de zeilen van politici als Trump, die de terechte onvrede over vrijhandel misbruiken voor een nationalistische agenda.
Omdat natiestaten niet in staat zijn het hoofd te bieden tegen het imperium van de markt, neemt het wantrouwen van burgers jegen hun overheid toe. De oplossing: meer protectionisme om tegenwicht te bieden aan de mondialisering, stelt Jurjen van der Garde.
Door keurmerken als Max Havelaar werd eerlijke handel gereduceerd tot ‘een betere prijs’. Niet de boeren in Zuid-Amerika werden hier beter van, maar vooral de westerse consument die een goed gevoel kreeg van het kopen van een product met een ‘eerlijk’ keurmerk. Eerlijke handel vraagt eerder juist om niét consumeren dan om duurzamer consumeren.
Nederland kreeg vorig jaar een koekje van eigen deeg waarvan je wist dat het ging komen. Het Duitse energiebedrijf RWE en later ook het eveneens Duitse Uniper dienden miljardenclaims in tegen de Nederlandse overheid als compensatie voor het uitfaseren van energieopwekking door kolenstook.