Hoe is het idee van de 30-urige werkweek bij jullie ontstaan?

“Wij zien een grote toename in werkdruk en werkstress, plus bijbehorende burn-outklachten. Uit onderzoek onder werkenden dat wij hebben laten uitvoeren blijkt dat 1 op de 5 werkenden tegen een burn-out aanzit. Dat zijn omgerekend 1,7 miljoen mensen. Dat zie je ook terug in de onrust onder werkenden, er zijn veel stakingen. Daarbij gaat het niet alleen over loonontwikkeling maar ook nadrukkelijk over uren. Mensen die in distributiecentra werken en buschauffeurs willen bijvoorbeeld vooral dat de werkdruk omlaag gaat, dat is bij heel veel bedrijven hét grote issue. Wij vinden dat we toe moeten naar een ander type samenleving: een ontspannen samenleving, weg van de ratrace, waarin niet zoveel mogelijk uren werken en geld verdienen voorop staan, maar een fatsoenlijke werk-privébalans. En wat is welvaart als je niet de ruimte hebt om jezelf te ontwikkelen?

We moeten niet voorbijgaan aan het feit dat mannen en vrouwen steeds meer onbetaald werk erbij krijgen zoals de zorg voor ouder wordende ouders. Onbetaald werk, dat omgerekend miljarden waard is. Uit ons onderzoek blijkt dat 4 op de 10 mensen op dit moment knel zit tussen werk, privé en andere verplichtingen. 56 procent van de ondervraagden wil meer tijd voor zijn privéleven en 44 procent denkt dat er dan meer tijd is voor mantelzorgtaken en vrijwilligerswerk.”

Er zijn ook al bedrijven in Nederland die het goede voorbeeld geven. Achmea is onlangs naar een werkweek van 34 uur gegaan, sommige bouwbedrijven naar 32, en bij veel kleinere start-ups zie je ook de norm van 32 uur.

Er is op het moment een hoger ziekteverzuim dan ooit, waarbij volgens cijfers van TNO psychisch verzuim de grote veroorzaker is. Dit kost de samenleving ruim 3,3 miljard per jaar. De miljardenbesparing ligt dus voor het oprapen.”

Wat doen jullie om de 30-urige werkweek realiteit te maken?

“In het komende cao-seizoen hopen we in loononderhandelingen stappen te zetten in cao’s, in kleine stapjes weliswaar. De beweging van 40 naar 38 naar 36 uur als volwaardige werkweek is ook niet zomaar gegaan. We hebben bewust niet gekozen voor 32 maar voor 30 uur. Net zoals in de politiek moet je idealen altijd met grote ambities neerzetten, anders kom je niet ver. Dit soort dingen doe je niet met wetgeving, dit is niet een kwestie van wetten maar van doen.

We beginnen bij een paar plekken en dan volgt een zwaan-kleef-aan-effect. Laten we eens gek doen: ik voorspel nu dat dit in 2030 is gerealiseerd. Jonge mensen willen al korter werken, hebben al een ander idee over de goede balans, dat zie ik bij de generatie van mijn kinderen. De samenleving is al klaar voor de omslag.”

De overheid wil juist dat we meer gaan werken om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden.

“Ja, en ook werkgevers roepen vaak op tot meer uren werken, als oplossing voor de krapte op de arbeidsmarkt. Een volstrekt achterhaalde jarenvijftigoplossing als je het mij vraagt. We zijn in Nederland juist kampioen in innoveren, dus ga nadenken of je bepaald werk kunt robotiseren, of AI een grotere rol zou kunnen spelen. We moeten niet door op dezelfde klassieke voet: tomaten plukken met de hand, geestdodend werk in distributiecentra dat ook door robots gedaan zou kunnen worden. We zijn een hoogtechnologisch land en moeten het hebben van slimme oplossingen.”

Sommigen zullen zeggen: de 30-urige werkweek is alleen geschikt voor kantoorbanen.

“Dit kan ook in fabrieken, ook in supermarkten, ook in de zorg. Het vereist bijvoorbeeld wel wat creativiteit met roosters. Een supermarkt is 12 uur per dag open, dan kun je dus twee ploegen hebben die allebei 5 keer 6 uur werken. Daarmee doe je ook wat aan de discussie rond de toeslagen die werkgevers moeten betalen voor onregelmatig werk.”

Het is nu dinsdagavond 8 uur. Lukt het u als voorzitter ook om 30 uur per week te werken?

“Je kunt je bij grote verantwoordelijke banen die veel uren vragen afvragen: moet je dat beleggen bij een enkel persoon, of bij meer? En moet je als leider alles altijd zelf willen doen? Ja, ik werk nu weleens wat meer uren. En toch geloof ik er heilig erin dat we als samenleving toe kunnen met gemiddeld 30 uur werken.”