Eickhout heeft in ieder geval het nodige aan te merken op het functioneren van de Europese Unie. Zo geeft de Europese Commissie volgens hem geen duidelijk antwoord geven op de vraag welke duurzame technieken we in de toekomst kunnen verwachten. Ook het punt hoe we moeten omgaan met schaarse hulpbronnen blijft onbeantwoord. Het enige antwoord dat de EU over dit soort kwesties geeft is: ‘hier gaan wij niet over’. Deze houding komt niet erg gelegen, zeker nu blijkt dat er in de samenleving steeds meer verzet is tegen een groen beleid.

Cover boek Groen realisme van Bas Eickhout.

Een van de inspirerende voorbeelden die in het boek naar voren komt is de Ecodesignrichtlijn. Dat lijkt misschien een suffe maatregel, maar de richtlijn levert volgens de EU op termijn een flinke energiebesparing op. Wie echter wil weten hoeveel energie de richtlijn precies gaat besparen, ziet in de bronvermelding alleen een vage verwijzing naar een uitspraak van de Europese Commissie. De besparing zou 132 megaton bedragen. Hoezo megaton, gaat het om gewichtsbesparing? Of zouden dat olie-equivalenten zijn? 

Een apart hoofdstuk is gewijd aan de toekomstige vraag naar grondstoffen. Door onder meer de stijgende vraag naar zonnepanelen en accu’s zal de behoefte aan bijvoorbeeld koper, kobalt, lithium en nikkel sterk toenemen. China speelt hierin een belangrijke rol. Wil Europa van deze afhankelijkheid af, dan zou het zelf winnen van grondstoffen een oplossing zijn. 

Aan de andere kant kan een vermindering van het grondstoffenverbruik soelaas bieden. Beide benaderingen blijken niet eenvoudig. Uitbreiding van de mijnbouw is bijvoorbeeld een traag verlopend proces, terwijl bezuiniging op het gebruik van grondstoffen om een radicaal ander Europese beleid vraagt. 

Uiteindelijk zal volgens Eickhout een sterk leiderschap noodzakelijk zijn om het streven naar duurzaamheid in Europa gestalte te geven. Is dat niet veel te simpel? De voorbeelden die het boek over de mogelijke rol van een sterk leiderschap geeft, zijn niet erg overtuigend en daarmee geen sterk einde van een verder goed geschreven en boeiend boek over de Europese klimaatpolitiek.