Eeuwenlang bestond er een relatief evenwicht in de samenleving tussen het economische en sociale, dankzij allerlei gemeenschappelijke instituties en hun slimme regels. Vandaag de dag zijn we veel daarvan vergeten. Er is slechts keuze tussen markt en staat. Maar lokale, overzichtelijke vormen van gemeenschappelijke acties beschermen ons beter tegen de excessen van beide. Een pleidooi voor institutionele diversiteit.
Volgens Avner Offer komt er een eind aan het tijdperk van hoge economische groei. Hoe kunnen we hier mee omgaan? Volgens Offer zijn er twee opties: 'pull apart' of 'hang together.'
De door Rutte weer opgewarmde term 'participatiesamenleving' is een lege huls. Het kan links of liberaal beleid dekken, maar ook individueel of collectief worden ingevuld. GroenLinks is meestal voor participatie, maar wantrouwen is op zijn plaats.
Democratieliefhebbers willen nog wel eens roepen dat de partijdemocratie failliet is, dat het roer radicaal om moet. Gelukkig deelt het concept-verkiezingsprogramma van GroenLinks die retoriek niet. Een pleidooi voor veranderingen binnen het systeem.
Participeren moet je kunnen, en niet iedereen kan dat. Kort door de bocht is dat de kern van de kritiek op het door de Koning geschetste perspectief van de participatiesamenleving. De sociaal doe-het-zelvers voorzien echter in een perspectief waarin de kwetsbaren wel kansen krijgen.
Toen olie nog tien dollar per vat kostte en klimaatverandering niet bestond, was ik al geobsedeerd door energieverbruik. Maar niet uit ideële overwegingen. Het kwam door een digitale teller in de auto. De teller gaf het actuele brandstofverbruik weer en de voortdurend verspringende oranje pixels fascineerden mij als klein ventje op eenzelfde manier als Tetris dat deed. Toen ik merkte dat de pixels dramatisch versprongen en het brandstofverbruik halveerden als we vlak achter een vrachtwagen gingen rijden, eiste ik dat we alleen nog maar achter vrachtwagens zouden rijden. Niet zo veilig, maar je reed dan al gauw 1 op 20.
We moeten de commons weer serieus gaan nemen als een manier om natuurlijke hulpbronnen te beheren. Dat schrijft Socrates Schouten in het slothoofdstuk van de bundel Rood-groene politiek voor de 21e eeuw van de Wiardi Beckman Stichting. Hieronder volgt een verkorte versie van zijn betoog.
Mensen willen de zeggenschap terug over zaken die hun levens raken, en vragen om instituties die dat mogelijk maken. Dat is geen goedkope bezuinigingsretoriek; het is het opnieuw toe-eigenen van wat in een grootschalige wereld verloren is gegaan. Het is mogelijk en het gebeurt al.
Naar aanleiding van de activiteiten van de Islamic State in Syrië en Irak is de discussie over humanitaire interventie opnieuw losgebarsten. Deze discussie, nergens feller dan in GroenLinkse kring, is verzand in een vruchteloze herhaling van zetten. Wat nodig is, is een verregaande transformatie van onze interventiecapaciteit, niet uitgaande van het reddingsparadigma maar van aansluiten bij zelfredzaamheid van mensen.
Christina Lafonts Democracy Without Shortcuts sluit naadloos aan bij het onderzoek binnen GroenLinks naar meer deliberatieve vormen van democratie. Hoewel ze nauwelijks met concrete oplossingen komt, doet dit boek beseffen hoezeer het succes om voorstellen om de democratie te versterken, afhangt van de kwaliteit van deliberatie door de hele samenleving heen: in het gezin, op school en in de media.