Kan de Europese Unie afscheid nemen van economische groei in een wereld die geteisterd wordt door gewelddadige conflicten? Alleen als zij de krachten bundelt en fors investeert in defensie, technologie en internationale partnerschappen.
Het is onwaarschijnlijk dat we de ecologische crisis kunnen stoppen zolang onze economie blijft groeien. We kunnen ons dus maar beter voorbereiden op een toekomst zonder bbp-groei. Maar wat betekent een afscheid van de groei voor de positie van Nederland en de Europese Unie op het wereldtoneel? Kunnen we straks onszelf, de democratie en de internationale rechtsorde nog verdedigen tegen agressieve autocraten?
De EU en veel Europese landen zijn op dit moment bezig met een heroriëntatie als het gaat om de relatie met China. Lange tijd werd geloofd dat het nastreven van steeds meer economische verstrengeling met China zou leiden tot politieke liberalisering in het land. Het tegenovergestelde is echter gebleken: door onze toenemende economische afhankelijkheid van China is het steeds moeilijker geworden om op te komen voor onze eigen waarden. Ook Nederland zou nu een Chinabeleid moeten ontwikkelen waarin progressieve waarden en mensenrechten centraal staan.
Goedkope kleding of een einde aan dwangarbeid in China? Servië en Albanië bij de EU of accepteren dat China in deze landen aan invloed wint? Het buitenlandbeleid moet grondig op de schop en dat betekent onvermijdelijk keuzes maken – soms pijnlijke.
In het ruim 900 pagina’s tellende Capital et idéologie brengt de Franse econoom Thomas Piketty tweeduizend jaar ongelijkheid in kaart en maakt hij deze meetbaar. Piketty heeft daarnaast een opvallende agenda: hij wil het kapitalisme niet hervormen, maar streeft naar een ander stelsel.
Handelsoorlogen, sancties, vijandige overnames, valutamanipulatie: een nieuwe economische orde verrijst. Om de Pruisische generaal en militair theoreticus Carl von Clausewitz te parafraseren: economie is de voortzetting van oorlog met andere middelen. De VS en China vechten hun strijd om geopolitieke heerschappij voornamelijk uit binnen de wereldeconomie, en Europa moet hier een weg in zien te vinden. zoals blijkt uit nieuwe voorstellen van de Duitse Groenen, is progressief beleid best verenigbaar met een ambitieuze handelspolitiek die ervoor zorgt dat dat Europa niet degradeert van speler naar speelterrein.
Opeens (of na een jarenlange langzame, maar onopgemerkte aanloop?) is hij er dan, de volle aanval op de democratie. Van vele kanten. Ik haal er een draadje uit. “De wereld is zo complex geworden, daarin kan nou eenmaal niet iedereen een mening hebben over de keuzes die gemaakt moeten worden”. Op mijn beurt probeer ik niet onmiddellijk een mening te hebben over die uitspraak. Of over: ”Zie je wel, de grootste schreeuwers worden gekozen”.
We hebben snel meer openbaar vervoer nodig. Een veelbelovende oplossing is de zogenaamde ‘bus-tram’. GroenLinks moet daarom pleiten voor grootschalige invoering van deze effectieve, snelle, duurzame en sociale ov-innovatie.