Onze huidige economische spelregels deugen niet. We hebben nieuwe spelregels nodig die ons in staat stellen om binnen planetaire en sociale grenzen te leven: donutspelregels.
Degrowth is het belangrijkste en meest inspirerende alternatief voor de huidige economische orde, schrijft Paul de Beer in het jongste nummer van S&D. Als er één kandidaat is om het neoliberalisme op te volgen als dominante ideologie, dan is dat zijns inziens degrowth. Maar hij plaatst ook kritische kanttekeningen bij het ontgroei-denken.
Hoe maken we de omslag naar een zoete, circulaire samenleving? Groot genoeg voor ons – de mensheid, maar klein genoeg voor de aarde. Moeten we onszelf en onze medemensen dwingen? Verleiden? Onderwijzen? En wie zijn wij eigenlijk om te weten wat goed voor ons is en anderen de les te lezen? Misschien moeten we de wereld redden met bescheidenheid.
Opvallend veel verhalen in de Helling lijken uit te monden in de conclusie dat een groeiende economie niet meer van deze tijd is.
Kan onze economie blijven groeien als we planetaire grenzen willen respecteren en ontwikkelingslanden de ruimte willen geven om in de behoeften van hun inwoners te voorzien? Ja, zeggen de voorstanders van ‘groene groei’. Nee, zeggen de pleitbezorgers van ‘ontgroeien’. Vanwaar dit verschil van inzicht?
Onze economie van haar groeiverslaving afhelpen, daar kunnen we op lokaal niveau mee beginnen. Of het nu gaat om spullen, energie of voedsel, er zijn tal van duurzame initiatieven die we kunnen opschalen, zodat we schadelijke activiteiten kunnen afschalen.
Een Europese Unie die het dogma van economische groei afzweert, kan gemakkelijker haar afhankelijkheid van energie en grondstoffen uit Rusland en China verminderen. Dat versterkt de Europese veerkracht. Minder afhankelijk worden van de Verenigde Staten op veiligheidsgebied is daarentegen een ingewikkelder opgave voor een post-groei-EU.
De mondiale klimaatcrisis en de nationale stikstofcrisis confronteren ons met de grenzen aan de groei. Maar kunnen we economische groei wel loslaten in een wereld vol conflicten, waar het bbp geldt als een bron van macht? We spreken erover met Trineke Palm, veiligheidsexpert en directeur van het Wetenschappelijk Instituut van de ChristenUnie, en Hans Stegeman, hoofdeconoom van de Triodos Bank en columnist.
We zaten met de mensen van het wetenschappelijk bureau van de PvdA al een uur of drie in een veel te warme ruimte toen het begrip ‘maakbaarheid’ op tafel kwam. Zouden GroenLinks en PvdA in een gezamenlijke ideologie weer wat meer onverschrokken links durven te klinken? En konden ze dus die oude term, die toch lang gestaan heeft voor een zorgzame samenleving waarin eerlijk gedeeld wordt, met trots uitdragen?
Op 8 maart organiseerden wij een avond met economisch antropoloog Jason Hickel, auteur van de bestseller 'Minder is meer' en één van de aanjagers van de wereldwijde degrowth-beweging. Hickel nam ons mee naar de postkapitalistische samenleving. Een samenleving waarin we overproductie, overconsumptie en economische groei vervangen door duurzaamheid, solidariteit en autonomie. Hier vind je een kort verslag van de avond, de videoregistratie en de fotoreportage.