Technologie is niet neutraal, integendeel. Er is een strijd gaande rondom de al maar groeiende mogelijkheden om data in te zetten. Kiezen we voor openheid en transparantie, die burgers meer grip geeft op de systemen die hun leven vormgeven, of geven we bedrijven en overheden de ruimte om gegevens te exploiteren en zo meer macht te vergaren? Het is hoog tijd dat politieke partijen kleur bekennen in deze strijd.
De datahonger van onze samenleving vraagt om een bewuste omgang met technologieën. Maar burgers, politici en bedrijven zijn daartoe moeilijk te bewegen. Waarom? Voor een antwoord moeten we terug naar de wortels van de digitale cultuur: de hippiecultuur in het Californië van de jaren zestig.
Bestuurders en beleidsmakers zijn zich veel te weinig bewust van de vragen die worden opgeroepen door het gebruik van big data en algoritmes in openbare besluitvorming. Intussen zijn onze mensenrechten in het geding. Wie neemt verantwoordelijkheid?
Het toenemende gebruik van grote hoeveelheden data door bedrijven en overheden vraagt om meer controle door politiek en media. Journalisten bekwamen zich daarom ook zelf in de analyse van data. Een onderzoeksjournalist over haar gereedschapskist.
In de Groningse wijk Paddepoel wordt met behulp van dataverzameling gewerkt aan een nieuwe infrastructuur voor energie. Uiteindelijk moet de hele stad energieneutraal worden. De verantwoordelijke wethouder van GroenLinks pioniert met big data.
Big data worden door zowel commerciële bedrijven als overheden verzameld en gebruikt. Welk gebruik is nu nuttig en welk gebruik onwenselijk? En hoe kan een te grote concentratie van macht worden voorkomen? Verschillende sectoren vragen om verschillende benaderingen.
Het gebeurt regelmatig dat ik in de trein word aangesproken door wat oudere, vriendelijke dames en heren gekleed in kleurrijke hesjes met het verzoek om mijn ov-kaart te scannen. Dat verzoek wordt meestal tevoren luid aangekondigd: ‘reizigersonderzoek’.
Digitale technologie wordt behalve door bedrijven en overheden, ook door activisten gebruikt. De begin deze eeuw opgekomen Piratenpartijen zetten zich in voor openheid in het digitale domein. Ze verbinden hun digitale (eigen)wijsheid met een inzet voor directe invloed van burgers op de politieke besluitvorming. In IJsland heeft de Piratenpartij begin december de leiding gekregen bij de coalitievorming.
Het digitale geheugen wordt steeds omvangrijker en het internet vergeet of vergeeft niets. Deze aanslag op onze privacy beperkt de mogelijkheden om te experimenteren en zo onszelf te ontwikkelen. Dat schaadt uiteindelijk de gehele samenleving.
Tunesië spant zich, in de nasleep van de Arabische Lente, in om een moderne democratie te worden met een volwaardig gemeentelijk model. Daarbij laat het land zich inspireren en informeren door de Nederlandse democratische traditie. Herman Meijer was in Tunesië uitgenodigd als kenner en doet bij terugkomst verslag.