Sinds de crisis zijn economische wetenschappers onzeker over de heersende neoliberale theorieën. Ze zijn op zoek naar inzichten die meer recht doen aan de complexiteit van de werkelijkheid. Het concept veerkracht maakt een kans.
De term ‘veerkracht’ wordt steeds populairder. Hij duikt op in de meest uiteenlopende contexten en wordt meestal positief gewaardeerd. Maar omdat veerkracht multi-interpretabel is, is voor een politiek gebruik van de term een morele invulling noodzakelijk.
In de vorige editie van De Helling publiceerden wij een oproep om het economisch denken van GroenLinks te vernieuwen. Hoe staat het daarmee? En wat zijn de belangrijkste lessen tot nu toe? We kunnen een samenvatting geven van alle reacties. Beter lijkt ons om drie lessen uit te lichten die ons denken verder brengen.
Links zit in de hoek waar de klappen vallen. De afgelopen decennia, maar zeker sinds 2017 staat links er electoraal slecht voor. Traditioneel links (PvdA, SP, en GroenLinks) haalde in 2017 37 zetels, minder dan de PvdA er alleen in 2012 had gehaald. In 2021 waren er daar nog maar 26 van over. De vraag is hoe dat kan. Recent onderzoek van Noam Gidron toont een mogelijke verklaring.
In de meeste boeken over duurzaamheid en de toekomst van de mensheid gaat het over de grote lijnen. Maar welke stappen zet je om je doel te bereiken? Een antwoord op die vraag geeft Alexander de Roo (1955) in 'Halverwege de groene eeuw 1970-2070'.
Niet de angst voeden voor wat komt, maar optimisme en hoop centraal stellen. Dat is wat Robbert Bodegraven, eerder directeur van wetenschappelijk bureau GroenLinks, voor ogen heeft met dit boek. De visionaire denkers met wie hij indringende gesprekken voert zijn allemaal vrouw. En dat levert een verrassend boek op waarvan een aantal interviews eerder in dit blad is verschenen.
We moeten naar een wereldwijd politiek en economisch systeem waarin zorg en solidariteit centraal staan. Dat betogen Dirk Holemans, Philsan Osman en Marie-Monique Franssen in hun essay Voor wie willen we zorgen? Ecofeminisme als inspiratiebron.
‘Het persoonlijke is politiek’ is een uitdrukking die vooral tijdens de late jaren zestig en zeventig gehoord werd en nog altijd zeggingskracht heeft. De uitdrukking is afkomstig uit de feministische beweging. De exacte oorsprong is onbekend en de gedachte is dat politieke en persoonlijke kwesties elkaar beïnvloeden. Een andere gedachte is dat de concrete ervaringen van vrouwen de basis vormen van het feminisme, zowel persoonlijk als politiek.
De EU en veel Europese landen zijn op dit moment bezig met een heroriëntatie als het gaat om de relatie met China. Lange tijd werd geloofd dat het nastreven van steeds meer economische verstrengeling met China zou leiden tot politieke liberalisering in het land. Het tegenovergestelde is echter gebleken: door onze toenemende economische afhankelijkheid van China is het steeds moeilijker geworden om op te komen voor onze eigen waarden. Ook Nederland zou nu een Chinabeleid moeten ontwikkelen waarin progressieve waarden en mensenrechten centraal staan.
In hun Six Faces of Globalization (2021) maken Anthea Robert en Nicolas Lamp duidelijk dat er in westerse samenlevingen op dit moment minstens zes verhalen circuleren over wat er de laatste decennia aan de hand is. Eens gevierd als een onstuitbare kracht die de hele wereld Westers, welvarend en liberaal zou maken, is het Grote Verhaal over globalisering in een caleidoscoop veranderd waar elke draai aan de kijker een nieuwe visie en de plot voor een ander verhaal oplevert.