Een circulaire economie is het antwoord op de schaarste aan grondstoffen, lezen we vaak. Maar welke grondstoffen zijn nu precies schaars? Promovendus Theo Henckens zocht het uit voor een grote groep metalen. Hij pleit voor een internationaal beleid dat leidt tot versnelde vervanging en recycling van de meest schaarse metalen. Want anders zijn de winbare voorraden aan antimoon, goud, molybdeen en zink binnen een eeuw uitgeput, die van dertien andere metalen binnen duizend jaar. Dat kunnen we niet maken tegenover toekomstige generaties.
Als je er eenmaal op gaat letten, zie je ze overal: grenzen. In de intermenselijke relaties speelt de grens een hoofdrol. Over iemands grenzen gaan (‘tot hier en niet verder’), of juist andermans grenzen respecteren; je eigen grenzen kennen of de grens opzoeken: het komt allemaal voor.
Wat betekent ‘soevereiniteit’ in tijden van voortgaande globalisering en opkomend nationalisme? Aan die vraag wijdt de werkgroep Internationale Samenwerking van GroenLinks op 20 april een symposium. Peter Bas-Backer geeft een voorzet voor de discussie.
‘Ik ben omdat wij zijn, omdat wij zijn, ben ik.’ Dat is zo’n beetje de kern van de Afrikaanse filosofische stroming Ubuntu. In de westerse wereld laten we ons liever door een ander credo leiden. Het ‘Ik denk, dus ik ben’ van Verlichtingsgrondlegger Descartes bepaalt ons wereldbeeld. Rationeel individualisme tegenover metafysisch collectivisme. Om het maar even plat te slaan in een westers kader van dualiteit.
In het politieke debat wordt de term ‘Europees leger’ te pas en te onpas gebruikt, maar zelden wordt erbij gezegd wat dat echt zou betekenen: dat de nationale strijdkrachten volledig verdwijnen en vervangen worden door één land-, lucht- en zeemacht, waarvan alle militairen op de loonlijst van de EU staan.
De energietransitie heeft niet alleen technologische en economische gevolgen, maar ook consequenties voor de internationale energiepolitiek. Gezien de belangrijke rol die olie en gas hierin nu spelen, zullen relaties tussen landen onvermijdelijk veranderen wanneer ook energiebronnen anders worden.
Op 1 mei hield Kathalijne Buitenweg, Tweede Kamerlid voor GroenLinks, de Koos Vorrink-lezing. Zij pleitte voor gelijke zelfbeschikking en een progressieve technologieagenda.
De winning van grondstoffen in de ruimte komt steeds dichterbij, maar er zijn nog nauwelijks internationale regels voor ruimtemijnbouw. Een werkgroep onder Nederlandse leiding publiceerde in september een reeks ‘bouwstenen’ voor een toekomstig internationaal kader voor ruimtemijnbouw. Bureau de Helling vroeg de Leuvense onderzoeker dr. Philip De Man om, als onafhankelijk expert, commentaar te leveren op deze bouwstenen.
Een toespraak van een Maltese diplomaat tot de Verenigde Naties, vijftig jaar geleden, leidde ertoe dat het ‘gemeenschappelijk erfgoed van de mensheid’ werd opgenomen in het volkenrecht. Dat beginsel verdient bredere erkenning, nu de jacht op grondstoffen zich uitbreidt naar de oceanen en het heelal.
De Europese Commissie houdt een lijst bij van ‘kritieke’ grondstoffen: grondstoffen waarvan de aanvoer onzeker is omdat de leverancierslanden onbetrouwbaar zijn. Daarmee wordt van schaarste een louter geopolitiek probleem gemaakt. Het feit dat onze grondstoffen ook gewoon opraken, blijft buiten beeld.