Linnen tasjes, korter douchen, minder vlees eten: het klinkt nobel maar haalt weinig uit. Klimaatverandering is in de eerste plaats een kwestie van politiek. Dat is althans de stelling van Jaap Tielbeke in een opiniestuk dat hij onlangs publiceerde in de Volkskrant, naar aanleiding van zijn boek Een beter milieu begint niet bij jezelf dat deze week verschijnt bij uitgeverij Das Mag. Terwijl bewuste consumenten braaf hun best doen om hun ecologische voetafdruk te verkleinen, doet de fossiele industrie haar uiterste best om verduurzaming tegen te werken. Terwijl burgers elkaar de les lezen over ‘vliegschaamte’, houden politici vol dat Schiphol moet blijven groeien. Zij zijn degenen die zich zouden moeten schamen, schrijft Tielbeke, en niet individuen die biefstuk eten en het vliegtuig pakken. Als het toch de industrie is die het meeste vervuilt en de verandering van de politiek moet komen, dan kan ik mijn linnen tasje toch net zo goed aan de wilgen hangen?
We kunnen meer nutriënten zoals fosfaat recyclen, als we in heel Nederland groente- en fruitafval gescheiden gaan inzamelen. Is dat haalbaar in dichtbevolkte stadwijken? Ja, zo suggereren enkele veelbelovende experimenten. Deze werden tegen het licht gehouden in een workshop tijdens het symposium over fosfaatrecycling dat Bureau de Helling en Milieunetwerk GroenLinks op 12 mei organiseerden.
Fosfaat is een eindige grondstof. Met onze mestoverschotten in Nederland zouden we dit bijna vergeten. Een groot deel van het fosfaat verdwijnt in het riool. Waterschap Vallei en Veluwe heeft zijn rioolwaterzuiveringsinstallatie in Amersfoort omgebouwd tot een ‘fabriek’ die onder meer fosfaat terugwint uit het rioolwater: Omzetpunt Amersfoort. Bureau de Helling spreekt met Henry van Veldhuizen, strategisch adviseur bij Waterschap Vallei en Veluwe, over het belang van fosfaatrecycling.
Sommige waterschappen kloppen zich op de borst vanwege het fosfaat dat zij terugwinnen uit rioolwater. Maar de struviettechnologie die zij toepassen haalt lang niet al het fosfaat uit onze plas en poep. Het is tijd om grotere stappen te zetten in de recycling van fosfaat. Nieuwe technologie wacht op toepassing.
Zes gemeenten in Nederland hebben toestemming van het Rijk gekregen om een meerjarig experiment te houden met een ‘alternatieve vorm van bijstand’, voor een beperkte groep deelnemers. In sommige gemeenten was de eerste insteek een lokaal basisinkomen. Inmiddels zijn de experimenten afgerond en de resultaten bekend. Kunnen we er iets van leren, en zo ja: wat dan?
De Europese Commissie houdt een lijst bij van ‘kritieke’ grondstoffen: grondstoffen waarvan de aanvoer onzeker is omdat de leverancierslanden onbetrouwbaar zijn. Daarmee wordt van schaarste een louter geopolitiek probleem gemaakt. Het feit dat onze grondstoffen ook gewoon opraken, blijft buiten beeld.