Welke politiek moeten we bedrijven nu de aarde ons ingrijpen in klimaat en leefomgeving beantwoordt met een stijgende zeespiegel en orkanen? De Franse filosoof Bruno Latour betoogt dat het Antropoceen, het tijdperk waarin de mens grote invloed heeft op haar natuurlijke omgeving, rammelt aan de fundamenten van ons politiek bestel.
In een tijdperk waarin we onszelf hoofdzakelijk als menselijk kapitaal zien, is geen ruimte meer voor democratie. Dit is in het kort de stelling die de Amerikaanse politiek-filosoof Wendy Brown verdedigt in haar meest recente boek De Ontmanteling van de Demos.
De ondertitel van dit boek, ‘Een ideeëngeschiedenis van de Fortuynrevolte’, zal menig lezer vreemd in de oren klinken. De ruk naar rechts die Nederland begin deze eeuw maakte, wordt over het algemeen juist níet geassocieerd met diepzinnige ideeën maar vooral met ‘de onderbuik’.
Wetenschappelijk Bureau GroenLinks publiceerde recent (30-10-2020) het onderzoek ‘Migratie die werkt: naar een rechtvaardig en menswaardig arbeidsmigratiebeleid’. Het rapport bevat een gedegen analyse van misstanden in de omgang met arbeidsmigranten. Ik ben het van harte eens met de voorgestelde maatregelen om het lot van migranten te verbeteren. Maar ik heb problemen met de in het rapport voorgestelde “selectieve verruiming” van arbeidsimmigratie voor laag betaalde “derdelanders” (van buiten de EU). Daarmee geeft het rapport (onbedoeld) toe aan de lobby van werkgevers aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Deze zombie-bedrijven moeten het hebben van uitbuiting via minimumlonen, gedwongen winkelnering (werkgevers als huisjesmelkers) of flexibele inhuur via malafide bureaus. Dit soort toestanden functioneert bij de gratie van een ruim aanbod aan werkwilligen.