We strijden tegen twee crises: de coronacrisis en de klimaatcrisis. Gezonde natuur is geen hoax. De virussen die de wereld de afgelopen jaren teisterden, zijn aan elkaar verwant en hebben te maken met de manier waarop we met de natuur omgaan. Vóór de coronacrisis uitbrak, waren er wereldwijd klimaatdemonstraties. Die zorgen zijn niet weg. Een meerderheid van de Nederlanders ziet de coronacrisis als een kans om meer duurzaamheid door te voeren. Wat houdt de Green Deal in? Hoe moet GroenLinks omgaan met deze ‘routekaart om de EU-economie duurzaam te maken’? Hoe behouden we het momentum om echt grote veranderingen door te zetten? Welke kansen in de groene economie kunnen (en mogen) we niet laten lopen?
Aan de hand van haar inmiddels wereldberoemde donutmodel pleit Oxford-econoom Kate Raworth voor een nieuwe manier van denken over groei: niet als doel op zich, maar als iets dat gebonden is aan de planetaire en welvaartsgrenzen. “Al zullen degenen die profiteren van het huidige systeem zich in eerste instantie natuurlijk verzetten.”
Zijn pragmatisme en idealisme wel elkaars tegenpolen? Ideeënpartijen op zoek naar macht. Is dat een paradox? Zijn idealisme en pragmatisme onverenigbaar? Is dat altijd schipperen tussen twee uitersten? Dit is een permanent debat in GroenLinks. In de provincie Utrecht bijvoorbeeld, GroenLinks zit in het college met ChristenUnie, D66, VVD en CDA. Kan zij vanuit dit college haar linkse programma realiseren? Of moet ze teveel compromissen maken juist op groene onderwerpen als megastallen, natuur en verkeer?
De partijen waaruit GroenLinks is ontstaan (PPR, PSP, CPN en EVP) stonden allen links van de PvdA. Zelf heb ik steeds twijfels gehad of de CPN - autoritair ingericht als zij was met haar 'democratisch centralisme' – wel links mocht heten. Dat de CPN meedeed was voor mij reden om niet mee te gaan naar GroenLinks, en om lid te worden van de PvdA. Ik zag nog de gestaalde kaders van Fré Meis voor me, uit de tijd dat ik voor de PPR in de Tweede Kamer zat (1972-1975). Of de Moskou-gezindheid van Marcus Bakker, die Gortzak en de zijnen de partij uitwerkte, toen deze terecht de inval van de Sovjetunie in Hongarije (1968) bekritiseerden. Links en autoritair was voor PPR- en PSP-mensen onverenigbaar.
Er is veel te doen over grote winsten voor de farmaceutische industrie, maar hoeveel verdienen dergelijke bedrijven nu eigenlijk? Hans Groen dook in de winst- en verliesrekening van een groot bedrijf uit de industrie.
Ons landbouw- en voedselsysteem loopt tegen grenzen aan. Dat blijkt uit afnemende bodemvruchtbaarheid en problemen rond lucht, water, klimaat en biodiversiteit. De kernvraag voor een transitie naar duurzame landbouw luidt: wat vinden wij werkelijk van waarde?
Het ‘wat’, daar zijn Rik Grashoff en Martin Scholten het roerend over eens: het tegengaan van klimaatverandering vraagt om een natuurinclusieve kringlooplandbouw. Over het ‘hoe’ verschillen ze van mening. Volgens voormalig Tweede Kamerlid Grashoff vereist deze omslag een forse inkrimping van de veestapel. Scholten, hoofd van de Animal Sciences Group van Wageningen Universiteit, vindt dat een verkeerde insteek. Een soms felle discussie tussen twee voorstanders van een groener landbouwbeleid. “Als we niet stevig ingrijpen, gaan we de bietenbrug op.”
Veerkracht is een bruikbaar concept bij het doorlichten van systemen, of dat nu om voedsel, geld of energie gaat. Veerkracht is geen ideologie, maar een concept dat handen en voeten geeft aan idealen als duurzaamheid.
Politieke overtuigingskracht staat en valt met een goed eigen verhaal. Het concept van resilience zou de basis kunnen zijn voor een groen frame.
Het Belgische metaalbedrijf Umicore veranderde van ernstige milieuvervuiler naar koploper in de duurzaamheidsranglijsten. Wat motiveerde het bedrijf hierbij? En wat kunnen de activiteiten van Umicore betekenen voor een toekomstige groene economie?