Minister Schouten van Landbouw wil dat Nederland in 2030 koploper is op het gebied van de kringlooplandbouw. Het streven van de minister is goed, maar in haar landbouwvisie ontbreken concrete maatregelen, zelfreflectie en verantwoordelijkheidsgevoel van de overheid.
De energietransitie heeft niet alleen technologische en economische gevolgen, maar ook consequenties voor de internationale energiepolitiek. Gezien de belangrijke rol die olie en gas hierin nu spelen, zullen relaties tussen landen onvermijdelijk veranderen wanneer ook energiebronnen anders worden.
Het kost twee keer zoveel energie om de materialen te maken waarmee we een huis bouwen dan om die woning te verwarmen. Toch focust de overheid zich alleen op isoleren als middel om energie te besparen tijdens het wonen. Op deze manier blijft de vermindering van de CO2-uitstoot in de bouw beperkt en zal Nederland het doel van 49 procent reductie in 2030 nooit halen. De oplossing is simpel: gebruik biobased isolatiematerialen.
Plastic is niet meer weg te denken uit ons leven. We worden omringd door producten waar plastic in is verwerkt en het gebruik ervan is nauwelijks te vermijden. Maar de problemen die plastic veroorzaakt worden steeds zichtbaarder. Voor de productie van plastic zijn grote hoeveelheden aardolie nodig en er komt CO2 bij vrij. Eenmaal afgedankt zorgt plastic ook voor problemen. Het materiaal is zeer slecht afbreekbaar, waardoor wij de natuur, haar ecosystemen en haar voedselketens zowel op het land als in de oceanen ernstig vervuilen. Hoe kunnen we slimmer omgaan met plastic?
Genetische manipulatie van organismen kan het publieke belang dienen. Niet alleen in de gezondheidszorg, maar ook in de landbouw. Daarvoor moet de wetgever strikte voorwaarden stellen. Zo mogen octrooien op genetisch materiaal niet langer worden toegestaan.
Ontwikkelingslanden kunnen meer profijt hebben van hun bodemschatten, als zij deze niet in ruwe vorm exporteren, maar bewerken tot producten. Het opzetten van een eigen industrie is echter eenvoudiger gezegd dan gedaan. Neem bijvoorbeeld de batterijfabriek die Nederland zou helpen bouwen in Bolivia. Het plan werd groots aangekondigd in 2013, maar inmiddels is de samenwerking doodgebloed.
Het sluiten van alle kringlopen in de landbouw, waaronder de koolstofkringloop, de stikstofkringloop en de fosfaatkringloop. Dat is een duidelijke ‘stip op de horizon’. Een landbouw die klimaatneutraal is en onze biodiversiteit ondersteunt in plaats van bedreigt. Maar hoe komen we daar?
Technologie is noch een natuurkracht, noch een serviele dienaar van de mens. Technologie is een vorm van macht, die we gedeeltelijk naar onze hand kunnen zetten. Dat hield de techniekfilosoof Tsjalling Swierstra ons voor tijdens een conferentie in de Eerste Kamer in 2018.(1) Die conferentie vormde de opmaat voor het technologieproject van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks waar deze bundel het resultaat van is. Politici laten namelijk kansen liggen bij het sturen van technologische innovaties. Te vaak wordt de inzet van steeds meer sensoren, big data, algoritmen, platforms, apps en robots als onvermijdelijk gezien. Te weinig wordt besproken hoe technologie ons leven en ons samenleven beïnvloedt, en of we de gevolgen wel kunnen overzien. Volksvertegenwoordigers dienen zich sterker te bemoeien met de ontwikkeling en inzet van technologie in hun stad, dorp, provincie, land of unie. Als technologie een vorm van macht is, dan is technologie dus politiek.
Kunnen we wijken zo bouwen dat de nutriënten en de energie in het afvalwater van huishoudens en bedrijven in de wijk zelf worden teruggewonnen? Deze vraag stond centraal in een workshop tijdens het symposium over fosfaatrecycling dat Bureau de Helling en Milieunetwerk GroenLinks op 12 mei organiseerden. Een verslag.
Alle fosforstromen en -verliezen in de Europese Unie in kaart te brengen. Dat heeft Kimo van Dijk, promovendus in Wageningen, zich ten doel gesteld. Een flinke klus, maar een belangrijke. Fosfor is immers onmisbaar voor onze voedselvoorziening en onze gezondheid. Een van de verrassende inzichten uit Van Dijks onderzoek is dat er veel fosfor uit het voedselsysteem verdwijnt via de uitwerpselen van huisdieren. Bureau De Helling sprak met hem over zijn onderzoek en over de bijdrage van Banjer en Minoes aan fosforverlies.