In politieke discussies spreken links en rechts vaak langs elkaar heen omdat ze een fundamenteel andere kijk op de wereld hebben. Dat is de centrale stelling van Jonathan Haidt in zijn boek Het Rechtvaardigheidsgevoel. In een tijd van groeiende politieke polarisatie aan beide kanten van de Atlantische Oceaan heeft hij waardevolle lessen om elkaar beter te begrijpen.
Verkiezingsprogramma’s van links tot rechts laten een opvallende ruk naar links zien. Beleven we werkelijk het einde van het neoliberalisme, ook nog eens onder het leiderschap van een historisch dominante VVD? Heeft een virus het neoliberalisme ten val gebracht?
Het politieke landschap in landen als Nederland is volgens politicologen sinds 2002 te begrijpen in termen van twee dimensies: een economische die gaat over hoe we welvaart verdelen, en een culturele die gaat over integratie, immigratie, identiteit en de plek van de islam in onze samenleving. Vaak worden deze dimensies gezien als volledig van elkaar gescheiden: opvattingen over immigratie zouden geen voorspellers zijn van opvattingen over inkomensverdeling.
Ineens mogen overheden weer schulden maken. Dat is allerminst vanzelfsprekend: tijdens de vorige financiële crisis haalde Nederland nog flink de broekriem aan. Economisch rechtse partijen zoals VVD en CDA riepen dat het beperken van het begrotingstekort overheidsprioriteit één, twee en drie moest zijn. Diezelfde partijen verdedigen nu een fors tekort op de begroting en zelfs een investeringsfonds waarmee de Nederlandse overheid met geleend geld de door corona getroffen economie wil stimuleren.
Met een offensieve agenda, waaronder het organiseren van nieuwe groepen werkenden zoals flexwerkers en het integreren van hun succesvolle organizing-werk in andere takken van vakbondswerk, kunnen vakbonden hun positie op de werkvloer terugveroveren. Ook hard nodig: vakbondswerk maken van thema’s als klimaatverandering en robotisering.
Ook zo genoten van dat eerste biertje op het terras? Hoe voelde het om met een frisse coupe de kapper te verlaten? Weer een museum binnen te stappen? Collega’s en vrienden in levenden lijve te zien?
A Planet to Win is ambitieus, omvattend en biedt inspiratie voor politici die serieus aan de slag willen met een Green New Deal.
De corona-lockdown liet het begin van een nieuwe werkelijkheid zien. En dan heb ik het niet over de anderhalvemetersamenleving. Waar wetenschappers tot voor kort regelmatig publiek en politiek werden afgeserveerd, werden ze ineens de vrijwel onbetwiste leiders van de intelligente lockdown. Politici in coalitie en oppositie overstegen partijlijnen. Op basis van beperkte kennis en in een constructief debat loodsten ze het volk door de crisis. Het eigen gelijk telde even niet.
2020 wordt een jaartal dat kinderen wereldwijd in de geschiedenisles uit hun hoofd zullen moeten leren. Omdat het een jaar is waarin iedereen op de aardbol meer of minder, langer of korter, te maken heeft gekregen met gevoelens van angst, met ziekte en dood, met verlies van geliefden, inkomen en/of bestaanszekerheid.
Achteraf gezien is een crisis altijd aangekondigd. Dat geldt voor de coronacrisis, waar virologen al jaren voor waarschuwen. Het gold ook voor de financiële crisis van 2008. De enkeling die een crisis voorspelt, wordt genegeerd. Als het zo ver is, wordt de wereld erdoor overvallen.