Democratieliefhebbers willen nog wel eens roepen dat de partijdemocratie failliet is, dat het roer radicaal om moet. Gelukkig deelt het concept-verkiezingsprogramma van GroenLinks die retoriek niet. Een pleidooi voor veranderingen binnen het systeem.
Afgelopen kerst bracht ik door in de Vaucluse, een streek in het zuiden van Frankrijk. In Fontaine-de-Vaucluse, een toeristisch dorpje waar Petrarca graag kwam, bestelde ik een dagmenu.
GroenLinks zou zeer kritisch moeten zijn over het Energieakkoord dat onlangs werd gesloten door werkgevers, vakbonden en milieuorganisaties. De belangen van burgers zijn onvoldoende meegenomen en het plan zal daardoor de noodzakelijke energierevolutie niet op gang kunnen brengen.
GroenLinks staat op een kruispunt in haar bestaan. Na de dramatische verkiezingsuitslag moet de partij gaan nadenken over haar koers, haar plaats in het politieke landschap en daarmee over haar zelfstandige bestaansrecht.
'Eigen verantwoordelijkheid' is in de mode, bij politici van vrijwel alle partijen, bij voorstanders van burgerparticipatie en activisten van onderop. Het wekt vooral positieve associaties met vrijheid en zeggenschap over het eigen leven, maar klopt dat wel met de politieke werkelijkheid?
De lokale democratie is onmachtig. Gemeenten verdienen meer ruimte om eigen beleidskeuzes te maken en te experimenteren.
De basis van dierenrechten is, filosofisch gezien, precair. Traditionele politieke theorieën zijn niet goed in staat om zulke rechten te verdedigen. In het boekje Een waardig bestaan schetst Martha Nussbaum een potentiële oplossing: haar eigen op capaciteitengerichte politiek-filosofische theorie.
Het verkiezingsprogramma van GroenLinks voor de Europese verkiezingen van mei 2014 besteedt haar eerste twee hoofdstukken ('Een sociaal Europa' en 'Meer democratie') aan een antwoord op de politieke en financieel-economische crisis in de Europese Unie. Het is echter de vraag of de antwoorden die GroenLinks formuleert daadwerkelijk haalbaar (effectief?) zijn.
Het Europa dat GroenLinks voorstaat, is van ons allen en is er voor ons allen. Hiertoe moet de Europese Unie (EU) wel hervormd worden. De maatregelen waarmee GroenLinks dit doel wil bereiken, zijn echter onrealistisch. Dat maakt het - helaas - waarschijnlijk dat het sociale Europa niet meer dan een utopie blijft.
Een centraal liberaal uitgangspunt is de meritocratie: maatschappelijke posities moeten verdeeld worden op basis van verdienste. In de kern is het de Amerikaanse droom. Je geniet zelf van je eigen successen maar betaalt ook de kosten voor je eigen falen. Volgens Jesse Klaver moeten we de meritocratie radicaal doordenken en dan komen we uit op een progressief ideaal: de Nederlandse droom.