De Franse filosoof Pierre Rosanvallon is een van de belangrijkste hedendaagse denkers over democratie. In zijn dit jaar verschenen boek De democratie denken beschrijft hij de democratie als een permanente reorganisatie van het sociale leven, een ‘werk in uitvoering’ dat nooit af kan zijn.
De waarden democratie, verbondenheid, menselijke waardigheid, privacy, duurzaamheid en gelijkheid staan centraal in Handvest voor de Slimme Stad. Lokale politici en betrokken burgers die deze waarden delen, kunnen de beginselen uit het Handvest benutten om een geïnformeerd moreel oordeel te vellen over technologische vernieuwingen in hun gemeente.
Volgens de Franse filosoof Étienne Balibar kan een solidair democratisch Europa het nationalistische tij keren. Een hoopvolle boodschap, maar er is wel werk aan de winkel.
Is de Europese Unie in zijn nadagen beland? Volgens de Bulgaarse politicoloog Ivan Krastev is er alle reden tot pessimisme. Zijn boek Na Europa heeft veel stof doen opwaaien.
Van privacy tot energiebesparing: het Europees Parlement heeft veel te zeggen over onderwerpen die raken aan ons dagelijks leven. De rol van het parlement in de Europese besluitvorming krijgt echter nauwelijks aandacht van media en publiek. De hang naar consensus en de te grote loyaliteit aan de Europese Commissie, de oorzaken van die onzichtbaarheid, zijn schadelijk voor het democratisch gehalte van het Europarlement.
Burgers willen meepraten en bestuurders willen inspraak geven. Tegelijkertijd verlangen burgers van bestuurders dat deze hun verantwoordelijkheid nemen, daadkracht tonen en ingewikkelde kwesties niet afschuiven. Waar ligt die grens tussen besluitvaardigheid en participatie? Oftewel: wanneer is er genoeg geluisterd en moeten bestuurders gewoon de knoop doorhakken?
De Belgische politiek filosoof Chantal Mouffe pleit voor een nieuw links populisme, dat ontstaat op het strijdtoneel dat de politiek volgens haar in essentie zou moeten zijn. Op dit strijdtoneel wint dit linkse populisme – dat groepen uit alle lagen van de bevolking verenigt en waarden als gelijkheid en inclusiviteit verdedigt – uiteindelijk van het neoliberalisme. Maar zónder die laatste stroming te vernietigen. “Het conflict moet gekoesterd worden: mensen moeten iets te kiezen hebben.”
Facts are indispensable in a democratic political debate. Although social media lowers the threshold for the involvement of citizens in this debate, it also provides an unparalleled environment for the spreading and proliferation of disinformation. This ultimately threatens the value of facts. Although governments have begun to wake up to the need to regulate major platforms and draft legislation in this direction, they must adopt a much more assertive approach if they are to meaningfully hold these platforms accountable for their responsibility to host open, honest, and fact-based political debates. This also includes the strengthening of a traditional pillar of democracy: the free press.
Gaat uw kind spijbelen? Komt uw buurman in de schulden? Wordt uw buurt crimineler? Dankzij slimme algoritmen kan de overheid dit steeds vaker voorspellen voordat de leerplichtambtenaar of de schuldsanering daadwerkelijk aan de deur klopt. Hoewel door slimme algoritmen verzamelde data kunnen leiden tot het vroegtijdig opsporen van armoede of het veiliger maken van een stad, roept deze aanpak ook de nodige vragen op. Hoe houden we politiek grip op slimme algoritmen en zorgen we ervoor dat nieuwe technologieën ons ten goede komen? Zeven politieke lessen van Albert Meijer, hoogleraar Publieke Innovatie aan de Universiteit Utrecht.
Drie jaar decentralisaties in het sociale domein brachten ons nabijheid van en maatwerk in de zorg. Maar ook een tekort aan professionaliteit, democratie en solidariteit, en onterecht een leidende rol voor het povere beleidsideaal van zelfredzaamheid.