Door de manier waarop de wet eigendom beschermt, kunnen sommige bedrijven en mensen steeds meer geld binnenharken, stelt de Duitse juriste Katharine Pistor in 'Code of Capital'. Ze doet een aantal inspirerende voorstellen voor juridische veranderingen.
In 'Er is leven na de groei' ontvouwt econoom Paul Schenderling een enthousiasmerend pleidooi voor heffingen die de consumptie aan banden leggen en vermogens steviger belasten. Ze zouden een samenleving kunnen opleveren waarin burgers veel meer vrijheid voelen om te doen wat ze belangrijk vinden.
Uitgesproken kritiek op het kapitalisme levert nog vaak afwijzende reacties op. Mensen vragen verwonderd of je dan liever in een communistisch land wilt leven, of ze verzuchten dat kapitalisme-kritiek enkel tot utopisch gefilosofeer leidt. Precies die reacties zetten journalist Sjors Roeters ertoe aan om op zoek te gaan naar concrete voorbeelden van een mogelijke post-kapitalistische samenleving. Voor die zoektocht, waarvan hij verslag deed in Vrij Nederland, reisde hij heel Europa af. De lessen verwerkt hij momenteel tot een boek, dat op 11 oktober verschijnt. Wetenschappelijk Bureau GroenLinks ging met Roeters in gesprek over het kapitalisme en de manieren om er voorbij te komen.
Naomi Klein verbindt in haar boek 'No Time' globalisering, privatisering en marktwerking met de bedreiging van klimaatverandering. Wat kunnen linkse partijen hiervan leren?
Om het leven op onze planeet te behouden is een fundamentele hervorming van onze economie onvermijdelijk. Dit kan alleen als we het vertrouwen in de overheid herstellen. Een sterke overheid die met zelfvertrouwen samenwerkt met haar burgers, is noodzakelijk als we het kapitalisme nog willen keren.
Moeite doen om aandacht te geven en aardig te zijn maakt ons niet alleen tot betere mensen, het is een politieke daad. Door in alledaagse situaties tegen de kapitalistische logica van efficiëntie en controle in te gaan, kunnen we millimeter voor millimeter het systeem dwingen om zich aan te passen aan ons (in plaats van andersom).
Tijdens de laatste Franse presidentsverkiezingen zei Marine Le Pen dat ze een 'présidente du quotidien' wilde worden, een president van alledag. Het geeft te denken dat juist extreemrechts de zorgen van alledag weet te kapen en het persoonlijke politiek maakt. Links moet weer een emancipatiebeweging worden. Verbind de burn-out van de planeet met een strijdbare analyse van Big Tech en de groeiende controlesamenleving, waarin publieke waarden eroderen en het leven verder versnelt.
Om het einde van het kapitalisme voor ons te kunnen zien, hebben we andere verhalen nodig. Het dominante economische verhaal is besmeurd met ‘bloed en drek’, waar we veelal van weg kijken. In nieuwe verhalen moeten we juist kijken naar waar het pijn doet, zodat we het leed kunnen verminderen.
GroenLinks-aanvoerder Jesse Klaver sprak het slotwoord tijdens de Gaia-avond. Hij reageerde op de voorstellen van schrijver David Van Reybrouck om het ongebreidelde kapitalisme te temmen. “De reden waarom pakketbezorgers worden uitgebuit is ook de reden waarom onze aarde wordt uitgebuit: er worden geen grenzen gesteld. De strijd voor sociale rechtvaardigheid valt niet los te zien van de strijd voor klimaatrechtvaardigheid.”
Met zijn nieuwe boek wil de Amerikaanse socioloog, politicoloog en filosoof Francis Fukuyama het liberalisme verdedigen en het kapitalisme behouden. Maar is die combinatie wel mogelijk? Stijn Klarenbeek: “Met zijn conservatieve agenda doet Fukuyama het liberalisme uiteindelijk meer kwaad dan goed."