Als we onze economie fundamenteel willen veranderen, is sturen op ‘welzijn’ of ‘brede welvaart’ niet genoeg. Een echt andere economie vereist een andere ethiek. Wij pleiten voor een ethiek van zorgzaamheid, voortbouwend op het feministisch economisch gedachtegoed. Alleen dan kunnen we het kapitalisme actief uit ons hoofd en onze instituties bannen.
Rechts-radicale partijen zijn internationaal in opmars en brengen de gevestigde politiek in een lastig parket. Om een effectief weerwoord te kunnen bieden is van belang om de oorzaak van rechtspopulisme te begrijpen. Recent onderzoek suggereert een samenspel waarbij culturele factoren de boventoon voeren. Linkse partijen doen er goed aan juist het economische conflict te benadrukken.
In de menswetenschappen staat ‘veerkracht’ voor het vermogen moeilijkheden te overwinnen. Dit betekent een positieve verschuiving van focus op problemen naar de weerbaarheid van mensen. Maar er is ook kritiek op de term. Is veerkracht een karaktertrek van een individu, een proces of een uitkomst? En is er een (morele) maatstaf?
De term ‘veerkracht’ wordt steeds populairder. Hij duikt op in de meest uiteenlopende contexten en wordt meestal positief gewaardeerd. Maar omdat veerkracht multi-interpretabel is, is voor een politiek gebruik van de term een morele invulling noodzakelijk.
In de vorige editie van De Helling publiceerden wij een oproep om het economisch denken van GroenLinks te vernieuwen. Hoe staat het daarmee? En wat zijn de belangrijkste lessen tot nu toe? We kunnen een samenvatting geven van alle reacties. Beter lijkt ons om drie lessen uit te lichten die ons denken verder brengen.
Links zit in de hoek waar de klappen vallen. De afgelopen decennia, maar zeker sinds 2017 staat links er electoraal slecht voor. Traditioneel links (PvdA, SP, en GroenLinks) haalde in 2017 37 zetels, minder dan de PvdA er alleen in 2012 had gehaald. In 2021 waren er daar nog maar 26 van over. De vraag is hoe dat kan. Recent onderzoek van Noam Gidron toont een mogelijke verklaring.
In de meeste boeken over duurzaamheid en de toekomst van de mensheid gaat het over de grote lijnen. Maar welke stappen zet je om je doel te bereiken? Een antwoord op die vraag geeft Alexander de Roo (1955) in 'Halverwege de groene eeuw 1970-2070'.
‘Het persoonlijke is politiek’ is een uitdrukking die vooral tijdens de late jaren zestig en zeventig gehoord werd en nog altijd zeggingskracht heeft. De uitdrukking is afkomstig uit de feministische beweging. De exacte oorsprong is onbekend en de gedachte is dat politieke en persoonlijke kwesties elkaar beïnvloeden. Een andere gedachte is dat de concrete ervaringen van vrouwen de basis vormen van het feminisme, zowel persoonlijk als politiek.
Begin 2020 werd ook Nederland geconfronteerd met de komst van het nieuwe coronavirus. In een historische persconferentie op 12 maart kondigden de premier en de minister voor medische zorg de eerste landelijke coronamaatregelen aan. Evenementen werden afgelast. Wat online kon, ging online. Wie klachten had, moest thuisblijven. Kort erna volgde de eerste lockdown. Onder meer scholen, horeca en sportclubs gingen dicht. We zijn nu twee jaar en meerdere lockdowns verder. Wat zijn de lessen voor politiek en overheid?
Het stuk van Rodenbrug en Maatoug is prijzenswaardig maar hun voorstellen raken nog te weinig aan de fundamenten van het kapitalisme. Wat daarvoor nodig is, is onder andere de erkenning dat de basis van de economie niet de markt is en evenmin de staat, maar de gemeenschapseconomie.