Links en rechts bedrijven fact free politics. Wij moeten beter leren om de feiten te laten dansen op de maat van de eigen muziek: om de feiten te manipuleren, zonder ze te presenteren als onwrikbare dingen.
Wist u dat planten kunnen communiceren? Via een complex vatenstelsel en met behulp van elektrische, hydraulische en chemische signalen zijn bladeren en wortels in staat signalen uit te wisselen.
Als één groot toneelstuk – zo vat Philipp Blom de actuele gebeurtenissen op, van de Brexit tot het Trump-tijdperk, en van de dreigende klimaatramp tot de coronacrisis. Door de wereld te zien als een toneel kan Blom nadenken over welke verhalen samenlevingen zichzelf vertellen, welke beelden ze scheppen, hoe die verhalen ‘een landkaart van het heden en de toekomst tekenen en wat ze verbergen’.
We hebben genoeg geld, maar we gebruiken het verkeerd. Dat is de belangrijkste constatering van Dirk Bezemer in Een land van kleine buffers. Het boek geeft een boeiende en soms ietwat technische inkijk in de werking van het financiële systeem en onze economie. Bezemer legt overtuigend uit wat daarbij de problemen zijn én welke kansen de coronacrisis biedt om deze op te lossen, en zo tot een beter werkende en duurzame economie te komen.
‘De volgende uitspraak is waar. De vorige uitspraak is onwaar.” Wordt hier nu de waarheid gesproken of niet? Met deze zogeheten leugenaarsparadox laat filosoof Alicja Gescinska in haar essay Kinderen van Apate. Over leugens en waarachtigheid zien dat filosofen al eeuwenlang hun hoofd breken over de vraag wat ‘waarheid’ nu precies betekent.
Voedsel is geen voorwaarde om te leven; het is de essentie van het leven zelf, de bril waardoor we naar de maatschappij kijken. Deze gedachte vormt het uitgangspunt van het onderhoudende nieuwe boek van architect Carolyn Steel. Ook zonder doortimmerd voorstel voor een nieuw voedselbeleid is Sitopia absoluut inspirerend en de moeite waard.
Christina Lafonts Democracy Without Shortcuts sluit naadloos aan bij het onderzoek binnen GroenLinks naar meer deliberatieve vormen van democratie. Hoewel ze nauwelijks met concrete oplossingen komt, doet dit boek beseffen hoezeer het succes om voorstellen om de democratie te versterken, afhangt van de kwaliteit van deliberatie door de hele samenleving heen: in het gezin, op school en in de media.
Het was een feit dat een wetenschappelijke basis ontbrak voor het kabinetsbesluit op 15 maart om de scholen en kinderdagverblijven te sluiten. Het was een feit dat de maatschappelijke druk vanuit leerkrachten en ouders op de overheid om de scholen en crèches te sluiten, snel groeide. Het was een feit dat premier Rutte in zijn eerdere persconferentie had gezegd: we volgen de wetenschap.
Het beroep op feiten is in de praktijk vaak een slinkse manier om anderen te intimideren en het zwijgen op te leggen. Voor het herstel van onderling vertrouwen in politiek en samenleving hebben we dan ook niet meer feiten nodig, maar juist meer bereidheid om te erkennen dat de ander ook (voor een deel) gelijk kan hebben. Democratie is immers niet het organiseren van waarheid, maar van twijfel.
Twijfel aan wetenschappelijke kennis wordt vaak gezien als iets dat kenmerkend is voor de huidige tijd. De term post-truth society wekt de indruk van een verleden waarin wel in de waarheid werd geloofd. De inhoud van de termen ‘feit’ en ‘objectiviteit’ veranderde echter in de loop van de geschiedenis.