Welke rol speelt het individu bij het tegengaan van klimaatverandering? Die vraag besprak Petra van der Kooij, oud-medewerker van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks, met dertien experts en pioniers: van een filosoof tot een permaculturist, van een directeur van een groot distributiebedrijf in biologische groente en fruit tot een klimaatstaker.
Wittere wolken, spiegels in de ruimte, kunstmatig aangelegde bossen, fabrieken die CO2 uit de lucht trekken. Technieken om het klimaat te manipuleren en daarmee klimaatschade te beperken, winnen aan populariteit maar roepen tal van politieke vragen op. Want wie bepaalt of, hoe en waar de mens mag sleutelen aan het klimaat? En wie is verantwoordelijk voor de gevolgen?
De Franse filosoof Pierre Rosanvallon is een van de belangrijkste hedendaagse denkers over democratie. In zijn dit jaar verschenen boek De democratie denken beschrijft hij de democratie als een permanente reorganisatie van het sociale leven, een ‘werk in uitvoering’ dat nooit af kan zijn.
De Amerikaanse Shoshana Zuboff, emeritus hoogleraar aan Harvard University, waarschuwt in haar boek 'The Age of Surveillance Capitalism' dat we in een nieuwe fase van het kapitalisme zijn beland. Een fase waarin Big Tech en steeds meer andere spelers op de markt winst maken met data die zonder toestemming van de burgers zijn verkregen en die dienen om toekomstig gedrag te voorspellen – met zeer kwalijke gevolgen voor de economie, de democratie en individuele burgers.
Waartoe is onze economie op aarde? Op deze fundamentele vraag probeert Govert Buijs, bijzonder hoogleraar Politieke Filosofie en Levensbeschouwing aan de Vrije Universiteit, een antwoord te vinden.
Volgens de Franse filosoof Étienne Balibar kan een solidair democratisch Europa het nationalistische tij keren. Een hoopvolle boodschap, maar er is wel werk aan de winkel.
Het pleidooi van de Schotse Verlichtingsfilosoof Adam Smith voor maximale economische vrijheid in zijn standaardwerk An Inquiry into the Nature and Causes of the Wealth of Nations uit 1776 is géén pleidooi voor een minimale overheid. Als er al zoiets bestaat als een ‘onzichtbare hand’ moet die zorgen voor economische voorspoed voor iedereen, en niet alleen voor de elite. Het boek is voor het eerst in het Nederlands vertaald.
De onlangs opnieuw vertaalde werken van denkers Antonio Gramsci en Carl Schmitt dagen linkse politieke partijen vandaag de dag uit om meer na te denken over oude vraagstukken in een moderne tijd, zoals politiek en politieke machtsvorming.
We denken vaak dat politieke partijen de belangrijkste schakel vormen tussen publieke opinie en regeringsbeleid. Recent onderzoek van Anne Rasmussen van de universiteiten van Kopenhagen en Leiden laat echter zien dat belangengroepen – met name ngo’s met veel leden – een veel grotere invloed hebben op het regeringsbeleid.
Volgens de degrowthbeweging is een wereldeconomie die minder grondstoffen en energie gebruikt, ecologische grenzen respecteert en toch floreert, absoluut mogelijk. Om dit te bereiken moeten we volgens antropoloog Jason Hickel wat we hebben eerlijk met elkaar delen, onze economie niet tegen maar in balans met de natuur inrichten, en bovenal onze obsessie met economische groei overboord gooien.