Met hun discussiestuk Voorbij het Economisme hebben projectleider Hans Rodenburg en Tweede Kamerlid Senna Maatoug een stevige aanzet gegeven voor een discussie over hoe GroenLinks zich de komende jaren als partij op economisch terrein wil profileren. Op sommige punten doen de auteurs echter wel erg grote uitspraken en dreigen zij de nuance te verliezen. Daarnaast zijn er nog belangrijke stappen te zetten in de concrete uitwerking.
Ik ben heel blij met het initiatief van Senna en Hans om te komen tot een nieuw GroenLinks-perspectief op de economie. De vijf genoemde uitgangspunten lijken me een goede basis. Wel heb ik vier punten die wat mij betreft scherper kunnen.
De keuzes die het Kabinet de komende tijd zal maken over de besteding van miljarden aan (geleend) kapitaal zal de contouren van onze economie voor een lange periode gaan bepalen. Effectief oppositie voeren is nodig, om te voorkomen dat we nog ver voorbij deze regeerperiode onszelf vastzetten een neoliberaal systeem.
Maatoug en Rodenburg hebben een waardevolle aanzet geschreven voor een steviger economisch verhaal. In hun analyse richten zij zich echter teveel op bijzaken. Groene en linkse politiek kan alleen succesvol zijn als we ons richten op de kern: het aan banden leggen van kapitaal.
De huidige paradigmaverschuiving biedt belangrijke kansen aan GroenLinks om zich te profileren met een nieuw verhaal over de economie. Het verhaal van Maatoug en Rodenburg biedt hiervoor een mooie basis maar kan op twee punten nog scherper.
Maatoug en Rodenburg hebben uitstekende economische plannen. Door deze stevig in te bedden in het sociaal-ecologisme biedt GroenLinks een radicaal groen, solidair, en lokaal alternatief voor het mondiale aandeelhouderskapitalisme.
Het creëren van een nieuw (politiek) verhaal begint bij het begrijpen waar bestaande verhalen vandaan komen. Hoe zij gegroeid zijn, wie er aan gewerkt hebben en hoe deze mensen over zaken dachten. Over politiek, economie en de mens.
In haar nieuwste boek ‘In naam van de vrijheid’ blikt Farah Karimi terug op twintig jaar ‘war on terror’. “De retoriek was: we gaan democratie, vrijheid, mensen- en vrouwenrechten brengen in Islamitische landen. Ik vroeg me af: wat is hier twintig jaar na dato van terecht gekomen?” Naast een geopolitieke analyse, is het boek vooral een persoonlijk verslag van haar ervaringen als politicus en als directeur van hulporganisatie Oxfam Novib.
Het blijft moeilijk om rond het thema klimaatverandering mensen in beweging te krijgen. Is er een hoofdrol voor sociale bewegingen, bedrijven of overheden? Gaat het om gerichte maatregelen of moet de hele samenleving op zijn kop? Een gesprek tussen een wetenschapper, een politica en een jonge onderzoeker.
Dat er grote ecologische problemen zijn die een bedreiging vormen voor komende generaties, staat vast. Tegelijk zien we dat democratische systemen niet in staat zijn om deze vraagstukken te adresseren. Democratische politiek richt zich van nature op de korte termijn: hoe houden we de kiezer tevreden voor de komende vier jaar? De kiezer wordt vanwege de vergrijzing bovendien steeds ouder. Het is niet in hun directe eigenbelang om economische offers te maken ten bate van een duurzame toekomst.